Norma ISO 50001. Jak poprawia efektywność energetyczną w firmie?

ISO 50001 – co to jest i dlaczego jest ważna dla firm?

ISO 50001 to międzynarodowa norma opracowana przez organizację International Organization for Standarization. Jej opracowaniu przyświecał jeden, główny cel – opracowanie wytycznych, które pozwolą przedsiębiorcom, niezależnie od branży, na opracowanie systemu zarządzania energią. Ma on przyczynić się do większej wydajności organizacji, dbałości o środowisko oraz ograniczenia kosztów operacyjnych.

Po raz pierwszy standard ISO 50001 zaproponowano w czerwcu 2011 roku. Siedem lat później, w 2018 roku, norma ewoluowała do drugiej wersji. Co istotne, międzynarodowy standard efektywności energetycznej bazuje na innych, popularnych normach ISO, 9001 (zarządzenie jakością) oraz 14001 (zarządzanie środowiskowe). Jeśli więc Twoja firma wdrażała ISO już wcześniej, ze standardem 50001 pójdzie Ci łatwiej.

Certyfikat ISO 50001 – jakie korzyści przynosi przedsiębiorstwom?

Podobnie jak wszystkie inne standardy opracowane przez ISO, również ubieganie się o certyfikat ISO 50001 jest całkowicie dobrowolne. Nie ma żadnych przepisów, które obligowałyby przedsiębiorców do jego wdrożenia. Jednocześnie wymagania są opracowane w sposób na tyle elastyczny, że system zarządzania energią może wdrożyć każda firma, niezależnie od skali i specyfiki prowadzonej działalności gospodarczej oraz lokalizacji geograficznej.

Co zyskuje organizacja, która decyduje się na implementację standardu energetycznego? Okazuje się, że całkiem sporo, w tym:

• poprawę efektywności energetycznej rozumianej jako zdolność do utrzymania lub poprawy produktywności przy obniżeniu kosztów,

• ograniczenie wpływu przedsiębiorstwa na środowisko, w szczególności poprzez zmniejszenie emisji gazów cieplarnianych,

• możliwość ciągłej poprawy zarządzania energią,

• tworzenie dokumentacji wyznaczającej punkty odniesienia dla efektywności energetycznej w kolejnych latach,

• rozwój technologiczny infrastruktury poprzez wprowadzenie rozwiązań promujących oszczędność energetyczną,

• większą konkurencyjność rynkową poprzez możliwość zaoferowania niższych cen towarów i usług,

• większe możliwości ubiegania się o dofinansowanie (ulgi nie muszą występować w każdym kraju!).

Co więcej, certyfikacja przez uprawnionego audytora jednoznacznie pokazuje, że firma realizuje konsekwentną i przemyślaną strategię mająca na celu ograniczenie śladu węglowego i transformację energetyczną. Dla otoczenia biznesowego jest to wyraźny sygnał, że taki kontrahent odpowiedzialnie podchodzi do kwestii środowiskowych i opłaca się nawiązać z nim współpracę.

Pośrednią korzyścią dla organizacji, która wdrożyła ISO 50001 jest też łatwiejsze raportowanie ESG. Odpowiedzialne zarządzanie energią kwalifikuje się bowiem, jako środowiskowy pion działań.

Norma ISO 50001 – jakie są kluczowe wymagania i wytyczne?

Norma ISO 50001 zawiera ramy regulacyjne, które promują ciągłą poprawę efektywności energetycznej przedsiębiorstwa. Głównymi kamieniami milowymi są tutaj:

• opracowanie wewnętrznej polityki pozwalającej na lepsze wykorzystanie energii,

• wyznaczenie celów, które ma pozwolić osiągnąć polityka wewnętrzna,

• monitorowanie danych w celu weryfikacji, czy udało się osiągnąć założone cele,

• ocena, czy raz opracowana polityka działa sprawnie i dokonanie odpowiednich korekt.

Nie ma szczegółowych wskazówek co do tego, kiedy można wdrożyć normę ISO 50001. Zgodnie z wytycznymi, może ona dotyczyć każdego rodzaju energii wykorzystanej w przedsiębiorstwie (nie tylko energii elektrycznej) oraz niezależnie od jej ilości i jakości. Standard nie określa też celów, jakie mają zostać osiągnięte poprzez jego implementację, a jedynie kierunek działań i ogólne tendencje.

Nie ma również przeszkód, aby wdrożyć ISO 50001 niezależnie od innych certyfikatów sprzyjających środowisku. Zgodnie z wytycznymi, system zarządzania energią należy wdrożyć, stosując dobrze znany managerom cykl Deminga. Składa się on z czterech następujących po sobie faz, przy czym na każdą z nich składają się inne działania. Te fazy to Plan, Do, Check oraz Act.

Plan

Etap planowania polega na określeniu zakresu odpowiedzialności osób piastujących czołowe stanowiska zarządzające w firmie za wdrożenie i monitorowanie zmiany. Należy pamiętać o stworzeniu wewnętrznej polityki energetycznej i jej zakomunikowaniu wewnątrz organizacji. W tej fazie identyfikuje się też największe zużycia energii oraz wytycza ogólne kierunki zmian.

Do

Drugi etap to czas realizacji założeń. Firma powinna uwolnić środki przeznaczone na cele środowiskowe oraz zacząć egzekwować odpowiedzialność za naruszenie obowiązków w tym zakresie.

Check

Realizacja założeń normy ISO powinna być realizowana według konkretnych ram czasowych. Po upływie założonego czasu osoby odpowiedzialne za wdrożenie ISO 50001 monitorują, czy udało się osiągnąć założone cele. Warto w tym celu utworzyć komórkę, której zadaniem będzie prowadzenie wewnętrznego audytu organizacji. Jeszcze lepszym pomysłem będzie audyt zewnętrzny, ponieważ cechuje się większym obiektywizmem. Rezultaty są dokumentowane, a następnie zgłaszane do zarządu firmy.

Act

Po otrzymaniu wyników audytu członkowie zarządu odnoszą się do niego (jest to tzw. management review). Jeśli trzeba, w planach działań wprowadza się kolejne korekty, a także wytycza dalej idące, strategiczne cele.

Zachowanie cyklu Deminga jest bardzo ważne dla sprawnego działania standardu ISO. Tej normy nie da się wdrożyć raz i zapomnieć o efektywności energetycznej przedsiębiorstwa. Liczy się przede wszystkim ciągłe dążenie do doskonałości.

Jak przebiega certyfikacja ISO 50001 – proces krok po kroku

Warto dobrze przygotować się do certyfikacji ISO 50001, aby cały audyt przebiegł sprawnie i bezproblemowo. Jak zacząć i o czym pamiętać?

Przede wszystkim organizacja powinna nabyć kopię normy ISO, aby zapoznać się z jej treścią i wytycznymi. Kolejnym krokiem powinno być ustalenie, co może być zrobione w danej organizacji, aby lepiej zarządzać energią. W tym celu należy przeanalizować procesy, infrastrukturę oraz dostępne zasoby. Następnie pora na wytypowanie osób odpowiedzialnych za wdrożenie zmiany i odpowiednie ich wyszkolenie.

Proces zmiany powinien być należycie dokumentowany. W razie wątpliwości warto skorzystać ze wsparcia audytora, który przeprowadzi wstępną ocenę działań i wykryje ewentualne słabości systemu zarządzania energią.

Relacja z firmą audytorską będzie utrzymywana przez wiele lat, ponieważ certyfikacja musi być regularnie odnawiania. Dlatego warto wybrać wiarygodną firmę, która oferuje współpracę na partnerskich zasadach. Koniecznie zwróć uwagę, czy dany audytor posiada akredytację uprawniającą go do przeprowadzania badań w stosownym zakresie.

Przykłady firm, które wdrożyły ISO 50001 i osiągnęły sukces

Lista firm, które szukają przewagi konkurencyjnej, ale też oszczędności, we wdrożeniu ISO 50001 jest długa i nieustannie pojawiają się na niej nowe podmioty. Wśród nich można wymienić chociażby markę Carrefour, przedsiębiorstwo przetwórstwa naftowego Repsol, IBM North America, AllSteel, Grupę Volkswagen oraz Grupę Chrysler.

Jeśli chcesz, aby Twoja organizacja była postrzegana, jako odpowiedzialna środowiskowo, implementacja ISO 50001 może być dobrym kierunkiem działania. Skontaktuj się z nami i sprawdź, jak możemy Ci pomóc uzyskać międzynarodowy certyfikat!