Co musisz wiedzieć o dyrektywie RED III?

---

Dyrektywa RED III – wprowadzenie do kluczowych zmian i celów

Dyrektywa RED III stanowi aktualizację uchwalonej w 2018 roku dyrektywy RED II. Rozwija znane z poprzedniego aktu prawnego koncepcje i zaostrza wymagania względem państw członkowskich w zakresie wykorzystania energii odnawialnej w poszczególnych sektorach rynku. Do głównych zmian należy zaliczyć dwa elementy.

Zwiększone zużycie odnawialnej energii w wybranych sektorach gospodarki

Przede wszystkim za cel przyjęto osiągnięcie pułapu 42,5% dla energii odnawialnej w ogólnym zużyciu energii w Unii Europejskiej do 2030 roku. Docelowo ten pułap ma osiągnąć 45%. Zwiększono znacząco cele dla sektora transportu ustanawiając poziom wykorzystania energii odnawialnej na pułapie 29% z poprzednich 14% oraz wprowadzono nowe cele sektorowe.

Dyrektywa zakłada minimum 5,5% wykorzystanie zaawansowanych biopaliw oraz paliw odnawialnych pochodzenia niebiologicznego (głównie wodoru i jego pochodnych). Trzeba też zaznaczyć, że o ile wcześniej zastosowanie odnawialnych lub niskoemisyjnych paliw dotyczyło wyłącznie transportu lądowego, obecnie jest to także transport wodny i lotniczy.

Z kolei w przemyśle zakłada się zwiększenie wykorzystania odnawialnych źródeł energii o 1,6% rocznie, przy czym do 2030 roku aż 42% wodoru w przemyśle ma pochodzić z paliw odnawialnych pochodzenia niebiologicznego (ang. Renewable fuel of non-biological origin), niekiedy określanych też jako e-paliwa, czyli pochodzące z elektryczności.

Zmiany dotknęły wymagań dla budownictwa. Do 2030 roku zakłada się wykorzystanie aż 49% energii odnawialnej do zasilania instalacji HVAC, czyli grzewczych, chłodniczych i wentylacyjnych. Co więcej w RED II nałożono obowiązek stosowania kryteriów zrównoważonego rozwoju oraz ograniczenia emisji gazów cieplarnianych na instalacje o mocy co najmniej 20 MW. W nowym akcie RED III próg ten ustawiono na poziomie 5 MW, więc zakresem kontroli zostanie objęte znacznie szerszy zakres urządzeń.

Mniej biurokracji dla inwestycji OZE

Drugą kluczową zmianą w RED III jest wprowadzenie uproszczonej ścieżki akceptacji dla inicjatyw obejmujących planowanie, budowę lub eksploatację elektrowni wytwarzających energię odnawialną, podłączenie tych elektrowni do sieci, a także powiązane z nimi sieci i magazyny energii. Zgodnie z art. 16f nowej dyrektywy do czasu osiągnięcia neutralności klimatycznej uznaje się, że takie inwestycje leżą w nadrzędnym interesie publicznym oraz służą zdrowiu i bezpieczeństwu publicznemu. Można więc w tym przypadku mówić o domniemaniu zgodności.

Według założeń dyrektywy każde państwo członkowskie ma 30 miesięcy na wyłonienie tzw. renewable-go-to areas, czyli obszarów, na których akceptacja projektów OZE nie powinna zająć dłużej niż 12 miesięcy. Poza nimi formalności powinny zostać dopełnione w terminie maksymalnie 24 miesięcy.

Ułatwienia mają także dotyczyć procedury uzyskiwania zezwoleń na nowe instalacje z OZE (np. farmy fotowoltaiczne) oraz zawieranie zbiorczych umów PPA. Często to właśnie nadmiar formalności niezbędnych do dopełnienia zniechęcała przedsiębiorców przed inwestycją w odnawialne źródła energii, ponieważ obawiali się oni konieczności konfrontacji ze skrajnym formalizmem urzędniczym.

RED III Dyrektywa – jak wpływa na politykę energetyczną Unii Europejskiej?

Nowe przepisy nakładają na państwa członkowskie konieczność dynamicznej zmiany struktury produkcji energii. Dlaczego dynamicznej? Okazuje się, że czasu na wprowadzenie zmian nie zostało aż tak dużo, co dla niektórych państw może okazać się zbyt wymagające. O słuszności tego twierdzenia świadczy fakt, że przy głosowaniu nad dyrektywą za jej wejściem w życie głosowały wprawdzie 23 państwa UE, ale Czechy i Bułgaria wstrzymały się od głosu, zaś Polska i Węgry były przeciwko zmianom w obawie przed brakiem wystarczająco rozbudowanej infrastruktury dla osiągnięcia ambitnych celów. RED III uzupełnia przyjęty wcześniej Fit For 55 i razem z nim wyznacza kierunek rozwoju energii odnawialnej w Europie. 

Przyjęta dyrektywa RED III zakłada przyspieszenie inwestycji w OZE poprzez uproszczenie procesów inwestycyjnych na drodze administracyjnej. Prowadzi to do nasilonego konkurowania o pellet i brykiet pozyskany z biomasy rolniczej, leśnej lub rolnej. Jednocześnie zaostrzono wymagania dotyczące pochodzenia biomasy, a materiał pozyskany ze szczególnie wartościowych biologicznie środowisk nie zostanie uznany za spełniający wymagania ekologiczne. Oznacza to, że „dobra” biomasa będzie droższa i trudniej dostępna.

W ten sposób unijny ustawodawca chroni różnorodność biologiczną, ale jednocześnie zapobiega niezrównoważonej produkcji bioenergii. Z pozyskiwania biomasy wykluczono m.in. torfowiska, stare drzewostany oraz lasy pierwotne o wysokiej bioróżnorodności. Pozyskiwanie biomasy leśnej ma odbywać się z ograniczeniem niekorzystnego wpływu na jakość gleby, z zachowaniem progów zrębu oraz dbałością o różnorodność biologiczną o siedliska. Podmioty produkujące biomasę mają obowiązek wydać zaświadczenie wiarygodności pochodzenia biomasy i przystosować do nowych wymagań procesy wewnętrzne.

Wejście w życie dyrektywy RED III oznacza dla przedsiębiorców konieczność stopniowej rezygnacji z klasycznych źródeł energii – paliw kopalnych – na rzecz źródeł odnawialnych. Oczywiście taka transformacja energetyczna jest procesem złożonym i długotrwałym, dlatego ważne jest, aby wdrażać ją stopniowo i małymi krokami.

Do przykładowych działań, które ułatwiają lokalną implementację założeń dyrektywy RED III i zarządzanie compliance można zaliczyć montaż instalacji fotowoltaicznej wraz z magazynami energii, ale także podpisanie umowy PPA z podmiotem, który generuje energię elektryczną z odnawialnych źródeł i ją odsprzedaje.

Dyrektywa RED III – jakie wyzwania stawia przed polskim sektorem energetycznym?

Można spodziewać się, że za sprawą dyrektywy RED III rozwój energii odnawialnej przyspieszy, a same technologie OZE staną się łatwiej dostępne dla mniejszych przedsiębiorców. Czas pokaże, czy w związku z wyznaczeniem nowych celów polski ustawodawca zdecyduje się na wdrożenie kolejnych inicjatyw mających na celu dofinansowanie inwestycji OZE na rynku krajowym. Wydaje się to opłacalnym działaniem nie tylko z punktu widzenia krajowej przedsiębiorczości, ale również pozycji Polski w Unii Europejskiej.

Warto wspomnieć, że dyrektywa RED III przewiduje 18-miesięczny termin od dnia publikacji aktu prawnego w dzienniku Unii Europejskiej na wdrożenie nowych przepisów przez państwa członkowskie. Krajowi prawodawcy muszą zadbać, aby dostawcy paliw przestrzegali nowych standardów, ale dysonują pewną elastycznością w tym zakresie – mogą wprowadzić dalej idące wymagania.

Nowe przepisy jeszcze silniej zaostrzają kryteria, jakie państwa członkowskie powinny spełnić, aby zrealizować swoje zobowiązania wobec wspólnoty. Czasu na zaimplementowanie zmian jest coraz mniej, jeśli więc Twoja firma nie zaczęła jeszcze stosować technologii OZE, czas najwyższy się nad tym zastanowić. Jeśli potrzebujesz wsparcia profesjonalistów w zakresie zaplanowania strategii rozwoju na polu energii odnawialnej, możemy Ci pomóc! Skontaktuj się z nami i razem zadbajmy o Twój rozwój.