Co to jest biomasa? Z czego powstaje? Wszystko, co musisz wiedzieć

---

Czym jest biomasa i dlaczego jest ważna?

Szukając odpowiedzi na pytanie, czym jest biomasa, warto podkreślić, że jest ona jednym z najstarszych źródeł energii wykorzystywanych przez ludzkość. W 2023 roku w Unii Europejskiej z bioenergii wyprodukowano 5,7%¹ energii elektrycznej. W Polsce również podkreśla się istotność biomasy, zwłaszcza w kontekście dążenia do realizacji założeń Polityki Energetycznej Polski do 2040 r. (PEP2040)², gdzie zakłada się osiągnięcie min. 23% udziału OZE w krajowym końcowym zużyciu energii brutto.

Zgodnie z definicją z ustawy o odnawialnych źródłach energii z 20 lutego 2015³, biomasa stanowi wszelkiego rodzaju materię organiczną, która ulega biodegradacji i występuje na naszej planecie. Obejmuje zarówno materiały pochodzenia roślinnego, jak i zwierzęcego, które mogą być przekształcone w energię cieplną lub elektryczną, w tym odpady pochodzące z rolnictwa, leśnictwa, akwakultury, rybołówstwa, a także ulegającą biodegradacji część odpadów przemysłowych i komunalnych.

Biomasa to istotne źródło energii odnawialnej, które przyczynia się do redukcji emisji gazów cieplarnianych. Jest ważna z kilku powodów.

1. Po pierwsze, zasoby biomasy są szacowane jako największe spośród wszystkich znanych odnawialnych źródeł energii. Można ją nieustannie pozyskiwać, a wręcz uprawiać. Jest też najbardziej stabilnym źródłem, ze względu na możliwość dokładnego przewidzenia i obliczenia możliwej do wyprodukowania ilości energii.
2. Po drugie, pomaga zmniejszyć naszą zależność od paliw kopalnych, co ma istotne znaczenie w kontekście zmian klimatycznych i bezpieczeństwa energetycznego. Ponadto, wykorzystanie biomasy może przyczynić się do rozwoju lokalnych gospodarek poprzez stymulowanie produkcji rolniczej i leśnej.

Energia z biomasy – jak jest produkowana?

Produkcja energii z biomasy może odbywać się na kilka sposobów. Jednym z najczęstszych jest spalanie biomasy w celu wytworzenia ciepła, które jest następnie wykorzystywane do ogrzewania budynków lub przekształcane w energię elektryczną. Innymi metodami są fermentacja, gazowanie lub piroliza, które pozwalają na wyodrębnienie biogazu lub biopaliw, stanowiąc tym samym źródło odnawialnej i ekologicznej energii.

Biomasa w formie stałej pochodzi głównie z trocin i wiórów wytwarzanych z drzew oraz roślin. Najbardziej rozpoznawane formy biomasy w stałej formie to drewno, pellet czy brykiet, które są powszechnie wykorzystywane do ogrzewania domów. Z kolei rośliny oleiste, takie jak trzcina cukrowa czy kukurydza wykorzystywane są do produkcji biopaliwa w wyniku procesu fermentacji alkoholowej. W procesie powstaje bioetanol, który wzbogaca, czy też zastępuje tradycyjne paliwa.

Biogaz to kolejny wartościowy produkt uzyskiwany z biomasy, który wykorzystuje się do produkcji energii. Jest to mieszanka gazów, głównie metanu i dwutlenku węgla, powstająca w wyniku procesu fermentacji organicznej. Proces ten zachodzi w specjalnych instalacjach, gdzie biomasa jest rozkładana przez mikroorganizmy w warunkach beztlenowych. Podczas fermentacji mikroorganizmy rozkładają materię organiczną, wytwarzając biogaz jako produkt uboczny. Następnie biogaz może być wykorzystywany do produkcji energii elektrycznej i cieplnej.

Zgodnie z nowelizacją ustawy OZE z sierpnia 2023 roku, rozszerzono możliwość uzyskania gwarancji pochodzenia m.in. dla biogazu, biogazu rolniczego i biometanu. Dotychczas gwarancję pochodzenia można było uzyskać jedynie dla energii elektrycznej wytworzonej z odnawialnych źródeł energii i wprowadzonej do sieci. Zmiana ta istotnie wpływa na korzyść odnawialnych gazów, ciepła oraz chłodu, ponieważ wizerunkowo będzie to równoznaczne z wykorzystaniem energii eklektycznej z odnawialnych źródeł.

Przegląd źródeł biomasy: co można przekształcić w energię?

Drewno i inne produkty leśne stanowią tradycyjne źródło biomasy, które jest szeroko wykorzystywane do produkcji ciepła i energii elektrycznej. Odpady rolnicze, takie jak słoma czy łuski zbóż, również mają duży potencjał energetyczny i mogą być efektywnie wykorzystywane jako biopaliwa.

Dodatkowo, odpady spożywcze, które często są problemem ekologicznym, mogą być poddane procesom fermentacji lub gazowania. Nawet niektóre gatunki traw i roślin energetycznych, specjalnie uprawiane w celu produkcji biomasy, mogą być wykorzystane do produkcji energii. Powinny się one cechować przede wszystkim wysoką wartością opałową, odpornością oraz szybkim przyrostem w skali roku. W Polsce popularnymi roślinami energetycznymi są m.in. topinambur, wierzba energetyczna czy róża wielokwiatowa.

Procesy takie jak fermentacja, gazowanie i spalanie umożliwiają konwersję tych różnorodnych surowców biomasy na ciepło, energię elektryczną lub biopaliwa, co przyczynia się do zrównoważonego wykorzystania zasobów naturalnych i redukcji emisji gazów cieplarnianych.

Przegląd źródeł biomasy pokazuje bogactwo dostępnych surowców, które mogą być przekształcone w energię

Biomasa w codziennym życiu – zastosowania i przykłady

Biomasa ma wiele zastosowań poza produkcją energii. Może być wykorzystywana jako materiał opałowy do ogrzewania domów lub jako składnik biodegradowalnych opakowań i produktów. Przykładowo, pellety drzewne stosowane do ogrzewania są popularnym produktem wytworzonym z biomasy. Ponadto, biopaliwa wykorzystywane do napędzania pojazdów mogą być również produkowane z różnych źródeł biomasy, co przyczynia się do ograniczenia emisji spalin.

Biomasa znajduje także swoje miejsce w sektorze przemysłowym oraz rolniczym. Na przykład, odpady rolnicze, takie jak słoma czy resztki po zbiorach, mogą być przetwarzane na biogaz lub kompost, który może być wykorzystywany do nawożenia gleby. Ponadto produkcja biogazu z odpadów organicznych może również dostarczyć dodatkowych dochodów dla gospodarstw rolnych.

W zglobalizowanym świecie, w którym zmiany klimatyczne stają się coraz bardziej palącym problemem, wykorzystanie odnawialnych źródeł energii, takich jak biomasa, staje się coraz bardziej istotne. Należy jednak pamiętać o konieczności zachowania zrównoważonych praktyk w zakresie pozyskiwania i wykorzystywania biomasy, by zapewnić, że korzyści wynikające z jej wykorzystania nie będą negatywnie wpływać na środowisko naturalne.

Biomasa – podsumowanie

Współczesne technologie pozwalają na coraz efektywniejsze wykorzystanie biomasy, redukując przy tym emisje zanieczyszczeń i zwiększając wydajność procesów konwersji. Jednakże, aby osiągnąć pełny potencjał tej formy energii, konieczne jest dalsze inwestowanie w badania i rozwój nowych technologii, a także promowanie zrównoważonych praktyk w zakresie zarządzania zasobami biomasy.

Warto również zauważyć, że biomasa może stanowić istotny element strategii walki ze zmianami klimatycznymi, zwłaszcza w sektorach, gdzie trudno jest zastąpić tradycyjne paliwa kopalne. Poprzez dalszy rozwój technologii oraz promowanie innowacyjnych rozwiązań, możemy uczynić z biomasy jeszcze bardziej efektywne i ekologiczne źródło energii.

Jeśli temat jest dla Ciebie interesujący i chcesz dowiedzieć się więcej o odnawialnych źródłach energii, zapraszamy do kontaktu. Nasz zespół chętnie odpowie na wszelkie pytania.

1. European Electricity Review 2024, EMBER, s. 82
2. https://www.dziennikustaw.gov.pl/MP/2021/264 [dostęp 19.04.2024 r.]
3. https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU20150000478 [dostęp 19.04.2024 r.]