Światowy Dzień Ochrony Środowiska — kiedy jest obchodzony? Wszystko, co warto o nim wiedzieć

Dzień ochrony środowiska – co to za święto i jakie ma znaczenie?

Organizacja Narodów Zjednoczonych już dawno dostrzegła, że ludzkość musi zmierzyć się z zaostrzającym się kryzysem środowiskowym o wielu twarzach. Globalne ocieplenie, niszczenie bioróżnorodności i ekologii, agresywna eksploatacja surowców naturalnych. To tylko niektóre spośród zagrożeń, jakie czekają na społeczności, jeżeli w porę nie zadbają one o ochronę tego, co jest wspólne dla ich wszystkich – środowiska.

Walka o zrównoważony rozwój biznesu i ochronę środowiska toczy się cały czas, ale to Światowy Dzień Ochrony Środowiska pełni rolę swego rodzaju hołdu, który ma uczcić wszelkie starania ukierunkowane na ochronę przyrody. 5 czerwca jest przypomnieniem, że starania o lepsze jutro cały czas trwają i każdy może dołożyć kolejną cegiełkę, która razem z innymi elementami składa się na szacunek względem środowiska naturalnego.

Światowy Dzień Ochrony Środowiska to przypomnienie, aby nie ustawać w wysiłkach w poszukiwaniu sposobów na ochronę przyrody. Jest to niepisany komunikat adresowany do wszystkich uczestników rynku – konsumentów, organizacji pozarządowych, przedsiębiorstw z sektora MŚP i dużych korporacji, a także – a być może przede wszystkim – rządów.

5 czerwca – Światowy Dzień Ochrony Środowiska. Historia i cel obchodów

Historia Światowego Dnia Ochrony Środowiska zaczęła się w 1972 roku podczas Konferencji Sztokholmskiej poświęconej środowisku otaczającemu człowieka. Pierwszy dzień obrad przypadał akurat na dzień 5 czerwca i właśnie ta data została desygnowana jako cykliczne święto. 

Tego samego dnia Zgromadzenie Generalne podjęło również drugą, nie mniej istotną rezolucję, na mocy której ustanowiono Program Środowiskowy Organizacji Narodów Zjednoczonych, czyli UNEP (ang. United Nations Environment Programme). To agenda ONZ-u powołana w celu realizacji zadań z zakresu ochrony środowiska oraz monitorowania działań podejmowanych w tym zakresie przez poszczególne kraje¹.

Przez kilka lat Światowy Dzień Ochrony Środowiska obchodzono pod hasłem „Only One Earth”, czyli Tylko Jedna Ziemia. Począwszy od 1975 roku poszczególne rocznice poświęcone są konkretnym problemom środowiskowym, jak Woda: Surowiec Życia (1976, Kanada), Dziura Ozonowa oraz degradacja gruntów (1977, Bangladesz) czy Rozwój bez zniszczeń środowiskowych (1979, Bangladesz). Ostatnie trzy spotkania dedykowano następującym wyzwaniom: 

• walka z suszą i pustynnieniem pod hasłem Stańmy się Re:Generacją (2024, Arabia Saudyjska)
• radzenie sobie z problemem zanieczyszczenia środowiska plastikiem (2023, Wybrzeże Kości Słoniowej)
• Only One Earth (2022, Szwecja)

Każdego roku wybierane jest państwo-gospodarz (niekoniecznie co roku inne), które przez krótki czas znajdzie się w centrum uwagi całego świata. Właśnie tam odbywają się oficjalne obchody święta i spotkania Organizacji Narodów Zjednoczonych. Zwykle ONZ łączy państwo goszczące z motywem przewodnim. Dlatego na przykład w 2024 roku wybrano Arabię Saudyjską, która regularnie boryka się z suszami oraz deficytami wody.

Rocznik 2022 był jednocześnie pięćdziesięcioleciem utworzenia UNEP, więc hasłem przewodnim było dobrze znane z lat 70. XX wieku „Only One Earth”.

Jak obchodzony jest światowy dzień ochrony środowiska na całym świecie?

Pomysłów na to, aby obchodzić Światowy Dzień Ochrony Środowiska, jest wiele. Dzisiaj coraz częściej do szerzenia inicjatyw wykorzystuje się platformy społecznościowe, jak Facebook, Instagram lub Twitter. Pozwalają one na dotarcie do szerokiej grupy odbiorców w krótkim czasie i jednoczesne skłonienie uczestników do dzielenia się pomysłami poprzez wzajemne udostępnianie idei.

Przez lata nie wypracowano jednego, uniwersalnego sposobu na świętowanie Światowego Dnia Ochrony Środowiska. Wiele zależy od lokalnych inicjatyw i pomysłowości poszczególnych społeczności. Środowisko można uhonorować m.in. przez sadzenie drzew, sprzątanie plaż, organizowanie spotkań i prelekcji skierowanych do otwartego grona odbiorców, a także udział w zbiorowych protestach mających na celu spowodowanie pozytywnych zmian środowiskowych. Popularnym pomysłem jest też rezygnacja na ten jeden dzień z samochodu – także elektrycznego – na rzecz ekologicznej komunikacji w postaci roweru.

W Kenii i na Malediwach sadzi się drzewa i roślinność. W Stanach Zjednoczonych przygotowuje się duże murale na obiektach publicznych. W Irlandii, Singapurze oraz Indiach popularne są różnego rodzaju inicjatywy w miejskich ogrodach zoologicznych.

Choć nie ma jednej, uniwersalnej, metody świętowania Światowego Dnia Ochrony Środowiska, warto z uwagą przyglądać się działaniom w swojej najbliższej okolicy. To oczywiste, że pojedyncze osoby nie są w stanie wpłynąć na środowisko w sposób globalny. Mogą jednak podejmować drobne inicjatywy, które zmieniają ich bezpośrednie otoczenie.

Co można zrobić w Światowy Dzień Ochrony Środowiska? Inspiracje i pomysły

Decydujące znaczenie w kształtowaniu polityki prośrodowiskowej mają oczywiście rządy poszczególnych państw. To one kształtują krajobraz legislacyjny poprzez uchwalanie ustaw oraz aktów wykonawczych ukierunkowanych na ochronę przyrody. W praktyce działania ustawodawcze często trwają długo, a ostateczny kształt przepisów i tak jest trudny do przewidzenia z uwagi na oddziaływanie na tworzenie prawa przez różne grupy interesów, tzw. lobby.

Właśnie dlatego inicjatywy mające na celu ochronę środowiska powinny mieć charakter oddolny. Konsumenci mogą chronić środowisko chociażby poprzez stosowanie detergentów przyjaznych dla środowiska, rezygnację z samochodu na czas celebracji obchodów Dnia Środowiska czy sprzątanie okolicznego parku lub lasu. Warto w takie działania zaangażować także dzieci, aby już od najmłodszych lat przyswoiły sobie nawyk dbania o środowisko.

Znacznie większe możliwości mają rzecz jasna przedsiębiorcy. Jednym z rozwiązań jest przyznanie pracownikom dodatkowego dnia wolnego na działania prośrodowiskowe. Dalej idącym działaniem będzie przeprowadzenie audytu środowiskowego lub wdrożenie systemu zarządzania środowiskowego ISO 14001. Przedsiębiorstwa mogą też stopniowo przestawiać się na odnawialne źródła energii – zarówno poprzez instalację odpowiedniej infrastruktury, jak i podpisywanie umów PPA z wiarygodnym dostawcami.

Inne sposoby na ochronę środowiska to dążenie do ograniczenia śladu węglowego, korzystanie z elektrycznego transportu, racjonalne gospodarowanie odpadami czy edukacja pracowników.

Dzień 5 czerwca można potraktować jako okazję do przeanalizowania swojej relacji ze środowiskiem. Niestety natura nie będzie wołała o pomoc i pewnego dnia to, co znamy na co dzień i uważamy za oczywiste, jak czyste lasy, rzeki, czy morza, po prostu zniknie. To właśnie dlatego tak ważna jest wrażliwość oraz świadomość społeczna. Nikt nie wie, ile mamy jeszcze czasu, aby zacząć działać.

Jeśli chcesz, aby Twoja firma rozwijała się w sposób zrównoważony, skontaktuj się z nami. Przygotujemy dla Ciebie indywidualny plan rozwoju z uwzględnieniem rozwiązań dostosowanych do specyfiki prowadzonej działalności oraz zasobności budżetu.