DSR – połączenie bezpieczeństwa z optymalizacją w świecie energii

---

DSR – co to jest i jak działa?

Usługa DSR polega na zmniejszeniu zapotrzebowania na energię elektryczną lub przesunięcie go w czasie przez odbiorcę końcowego w odpowiedzi na zmiany cen energii lub na polecenie operatora systemu przesyłowego¹. Rozproszone usługi redukcyjne wpływają na zwiększenie bezpieczeństwa energetycznego i zwiększają niezawodność systemu dystrybucyjnego.

Usługi Demand Side Response są stosowane już od lat 70. ubiegłego wieku i służą równoważeniu podaży i popytu na energię elektryczną. Obecnie coraz więcej odbiorców indywidulnych stosuje DSR, wdrażając w swoich firmach odpowiednie rozwiązania technologiczne. Usługi DSR stanowią część filozofii DSM (ang. Demand Side Management), która odnosi się do ogólnej koncepcji zarządzania zapotrzebowaniem na energię elektryczną przez stronę popytową.

Dlaczego Demand Side Response jest tak istotne? W sytuacjach szczytowego zapotrzebowania na energię elektryczną sytuacja bilansowa (relacja podaży do popytu na prąd) jest szczególnie zagrożona. Dostawcy energii elektrycznej dysponują różnymi narzędziami pozwalającymi zrównoważyć tę sytuację.

Jednym z nich jest rezerwa zimna (tzw. niebciążona). Polega ona na tym, że utrzymuje się w pogotowiu niewykorzystane urządzenie (np. transformator), które jest uruchamiane w sytuacji zwiększonego obciążenia lub awarii innych elementów infrastruktury. Innym rozwiązaniem jest uruchomienie elektrowni szczytowo-pompowych w trybie interwencyjnym.

Taką funkcję może też spełniać DSR. W literaturze wskazuje się, że skuteczność tej metody wykorzystano już w wielu krajach, w tym USA, Czechach oraz Wielkiej Brytanii. 

Z usługi DSR mogą korzystać firmy niezależnie od branży, w której funkcjonują. Im więcej prądu elektrycznego potrzebujesz jednak do bieżącej działalności, tym większą redukcję możesz zadeklarować i tym więcej zarobisz. Dobrym przykładem tego, jak bardzo opłacalna potrafi być redukcja mocy, jest firma Schumacher, która ma swoje zakłady w Myszkowie w województwie śląskim. Producent tektury falistej mógł otrzymać nawet pół miliona złotych za pozostawanie w gotowości do działania.

Demand Side Response – kluczowe aspekty i korzyści

Korzyści z Demand Side Response można rozpatrywać dwupłaszczyznowo – z punktu widzenia dostawcy energii elektrycznej oraz strony popytowej, czyli użytkownika końcowego systemu elektroenergetycznego. Zysk dostawcy polega przede wszystkim na:

• wysokiej efektywności DSR, czyli realnemu odciążeniu sieci po stronie popytowej;

• elastyczności polegającej na możliwość sięgania po DSR wtedy, kiedy jest to potrzebne;

• przewidywalności – możliwość dokładnego wyliczenia, w jakim stopniu reakcja strony popytowej pozwala na odciążenie sieci.

A co poprzez DSR zyskuje Twoja firma? Przede wszystkim za gotowość do redukcji mocy przedsiębiorca otrzymuje wynagrodzenie, którego wysokość jest uzależniona od stopnia, w jakim może zostać odciążona sieć. Przy jednym megawacie różnicy rekompensata może sięgnąć nawet kilkuset tysięcy złotych rocznie.

Firma może liczyć też na korzyści wizerunkowe. Wyrażenie zgody na korzystanie z DSR pozwala otrzymać certyfikat „Wspieram Bezpieczeństwo Energetyczne Polski” od spółki Polskie Sieci Elektroenergetyczne (PSA). Świadczy on o tym, że przedsiębiorstwo aktywnie angażuje się w utrzymanie bezpieczeństwa energetycznego kraju.

Wdrażając DSR możesz łatwiej spełnić wymagania stawiane prze wielokryterialne certyfikaty LEED oraz BREEAM. Są one uznane na całym świecie standardem projektowania infrastruktury. Otrzymanie ich świadczy o przyjęciu kryteriów zrównoważonego budownictwa.

Wreszcie decyzja o korzystaniu z usługi DSR pozwala oszczędzić pieniądze i ograniczyć wydatki pod warunkiem, że na etapie tworzenia modelu biznesowego przewidzisz odpowiednie rozwiązania technologiczne.

Usługi DSR w energetyce – czy musisz się ich obawiać?

Rozważając stosowanie DSR wielu przedsiębiorców wycofuje się z takiego projektu w obawie przed utratą kontroli nad dostawami prądu do firmy. Przecież bez energii elektrycznej praktycznie żaden biznes nie jest w stanie funkcjonować, prawda?

Jak najbardziej, ale ważne jest też to, że Polskie Sieci Elektroenergetyczne nie mogą korzystać z DSR w sposób dowolny. Decydując się na DSR nie musisz obawiać się, że nagle zostaniesz odcięty od możliwości realizacji zamówień. Przede wszystkim spółka PSE S.A. może wysłać polecenie ograniczenia poboru mocy nie częściej niż raz na kwartał. Często okazuje się, że firmy całymi latami pozostają w gotowości do DSR, ale ponieważ bezpieczeństwo energetyczne nie jest naruszone, w ogóle tej usługi nie świadczą.

Poza tym polecenie musi zostać wydane przynajmniej z 7-godzinnym wyprzedzeniem i wyłącznie w określonym oknie czasowym (od 22:00 do 7:00). Jeżeli w tych godzinach nie otrzymasz dyspozycji od PSE, w danym dniu w ogóle nie zostanie ono wysłane.

Wiele firm nie zdaje sobie też sprawy z tego, że wynagrodzenie jest wypłacane za pozostawanie w gotowości do DSR, a nie rzeczywistą redukcję. Jeśli więc w ciągu roku nie otrzymujesz wezwania od PSE, pieniądze i tak zostaną wypłacone.

Oczywiście możesz się zastanawiać, co stanie się, jeżeli zadeklarujesz, że Twoja firma jest gotowa zredukować zapotrzebowanie na energię elektryczną o 1 MW, ale po otrzymaniu polecenia tego nie zrobisz. Otóż…nie stanie się nic. Procedury DSR nie przewidują żadnych sankcji dla uczestników programu poza tą jedną, że w razie niedotrzymania warunków nie otrzymają oni części lub całości umówionego wynagrodzenia.

DSR w praktyce – kroki i strategie

O usłudze DSR można pisać długo, ale na czym tak naprawdę polega przejściowa redukcja zapotrzebowania na energię elektryczną?

Jednym z najprostszych rozwiązań jest zainwestowanie środków w odnawialne źródła energii, np. fotowoltaikę hybrydową z magazynami energii. Gwarantuje ona niezależność energetyczną i możliwość produkcji prądu w sytuacji, kiedy nie można pozyskać go z sieci elektroenergetycznej. Oznacza to, że wcale nie musisz zużywać mniej prądu. Po prostu przejściowo korzystasz z rezerw zgromadzonych w magazynach energii, a nie czerpiesz zasilania z sieci OSD.

Innym sposobem jest podpisanie umowy PPA na dostawy energii elektrycznej od podmiotu który pozyskuje ją z w pełni odnawialnych źródeł, np. poprzez farmy fotowoltaiczne lub farmy wiatrowe. Za pośrednictwem platformy Reo.pl możesz podpisać zarówno umowy cPPA, jak vPPA.

Duże możliwości w zakresie optymalizacji zużycia energii elektrycznej oferują systemy typu BEMS (ang. Building Energy Management System). Za ich pośrednictwem możesz sterować pracą instalacji HVAC, pompami ciepła oraz innymi elementami wyposażenia, do którego pracy niezbędny jest prąd elektryczny – lodówki, sprężarki, komputery, oświetlenie.

Przedsiębiorstwa mogą też zmienić przejściowo harmonogram prac lub przestawić maszyny na tryb oszczędny.

Firma może wybrać dowolną strategię poradzenia sobie z DSR, spółka PSE nie nakłada w tym zakresie żadnych wymagań. Korzystanie z usługi DSR niesie cały szereg korzyści dla Twojej firmy i żadnych ryzyk. Pieniądze, które otrzymasz w zamian za współpracę z PSE, możesz wydatkować na dowolny cel, w tym rozbudowę firmowej infrastruktury. Dlaczego więc nie zadbać o środowisko, skoro podpisując umowę z PSE, nawiązujesz relację win-win?

1. Bućko P. i in; Realizacja usługi DSR na przykładzie domów jednorodzinnych; Rynek Energii; Nr 2 (147) 2020