Czym jest sieć OSD? Wyjaśniamy!

---

Sieć OSD – definicja i podstawowe informacje

Definicja sieci OSD (a dokładniej operatora sieci dystrybucyjnej) znajduje się w ustawie prawo energetyczne¹. Zgodnie z art. 3 pkt 25 tej ustawy poprzez OSD należy rozumieć przedsiębiorstwo energetyczne zajmujące się dystrybucją paliw gazowych lub energii elektrycznej, odpowiedzialne za ruch sieciowy w systemie dystrybucyjnym gazowym lub systemie dystrybucyjnym elektroenergetycznym, bieżące i długookresowe bezpieczeństwo funkcjonowania tego systemu, eksploatację, konserwację, remonty oraz niezbędną rozbudowę sieci dystrybucyjnej, w tym połączeń z innymi systemami gazowymi albo innymi systemami elektroenergetycznymi.

Rozbudowana konstrukcja przepisu może rodzić wątpliwości co do faktycznej roli, jaką pełni OSD w krajowym systemie elektroenergetycznym. Najłatwiej porównać go do opiekuna i nadzorcy, który dba o to, aby główne elementy sieci działały sprawnie i gwarantuje dostępność energii elektrycznej.

Prowadzenie działalności jako OSD jest działalnością koncesjonowaną, co oznacza, że podmiot, który ją realizuje, musi w tym celu uzyskać stosowne zezwolenie ze strony państwa. To z kolei jest uwarunkowanie m.in. od wykazania, że przedsiębiorca dysponuje odpowiednio rozbudowaną infrastrukturą, aby zarządzać siecią na swoim terenie w sposób ekonomicznie efektywny i zapewniający bezpieczeństwo działania systemu. 

Jakie zadania spoczywają na operatorze sieci OSD?

Operatorzy sieci elektrycznej OSD są zobowiązani do realizacji obowiązków wskazanych w obowiązujących przepisach. Znajdziesz je na stronach internetowych² poszczególnych operatorów.

Obowiązki operatorów OSD w zakresie dostarczania energii elektrycznej

Przede wszystkim operator OSD musi prowadzić ruch sieciowy w sieci dystrybucyjnej w sposób efektywny i bezpieczny, zapewniający równe traktowanie wszystkich użytkowników. Współpracuje też z innymi operatorami systemu elektroenergetycznego lub przedsiębiorstwami energetycznymi w celu zapewnienia spójności działania systemu i skoordynowania poszczególnych podmiotów.

Operatorzy OSD zarządzają też mocą jednostek wytwórczych i dbają o bilansowanie energii elektrycznej, czyli pilnują, aby do każdego punktu odbioru energii trafiło dokładnie tyle jakościowego prądu, ile wynika z indywidualnej umowy. Jeżeli standardowe warunki bilansowania nie zapewniają wystarczających dostaw energii elektrycznej, operator OSD ma obowiązek jej zakupu na giełdzie energetycznej. Ich obowiązki obejmują także zachowanie transparentności w relacji z odbiorcami poprzez udostępnianie informacji na temat warunków świadczenia usług.

Obowiązki operatorów OSD w zakresie konserwacji i rozbudowy sieci elektroenergetycznej

Operatorzy systemów OSD odpowiadają za budowę i zapewnienie warunków prawidłowej eksploatacji poszczególnych systemów sieci. Mają także obowiązek zbierać, zarządzać, przetwarzać i udostępniać dane pomiarowe w uzgodnionej przez użytkowników formie. Dbają o to, aby użytkownicy, którzy zawarli umowę o sprzedaż energii elektrycznej, mogli ją realizować na uzgodnionych warunkach.

Sieć elektryczna OSD – jak działa i kto nią zarządza?

Obecnie w Polsce sieć OSD składa się z 7 podmiotów, w tym 6 zajmujących się systemem energii elektrycznej i 1 zajmującego się systemem obrotu gazu. Operatorami OSD systemu elektroenergetycznego są:

• Enea Operator Sp. z o.o.;

• Energa-Operator S.A.; Stoen Operator Sp. z o.o.;

• Tauron Dystrybucja S.A.;

• PGE Dystrybucja S.A.;

• PGE Energetyka Kolejowa S.A.

Terytorium Polski zostało podzielone geograficznie między poszczególnych operatorów sieci OSD. Dlatego nie ma możliwości jego zmiany, chyba że użytkownik zmieni miejsce zamieszkania lub siedzibę. Można jednak zmienić sprzedawcę energii elektrycznej. Co ciekawe na stronie Urzędu Regulacji Energetyki można znaleźć niemal 200 podmiotów posiadających koncesję URE na produkcję energii. Przeważająca większość z nich nie dostarcza jednak prądu indywidualnym użytkownikom systemu, ale może ją odsprzedać większym operatorom OSD.

Organem monitorującym prawidłowość realizowanych przez operatora OSD obowiązków jest Prezes Urzędu Regulacji Energetyki. Weryfikuje on, czy podmiot świadczący koncesjonowaną usługę:

• zapewnia dotrzymanie parametrów technicznych energii elektrycznej, ciągłości i niezawodności dostarczania energii elektrycznej oraz efektywności funkcjonowania sieci;

• zapewnia rozwój sieci energetycznej oraz połączenie jej z innymi sieciami;

• opracowuje plan wprowadzania ograniczeń w dostarczaniu energii elektrycznej.

Jako ciekawostkę warto wskazać, że cały system elektroenergetyczny działa na podstawie instrukcji ruchu i eksploatacji sieci dystrybucyjnej. To obszerny dokument opracowany przez wszystkie podmioty OSD, który określa szczegółowe warunki korzystania z sieci przez użytkowników systemu, a także sposób prowadzenia ruchu energetycznego, ruchu i rozwoju sieci elektroenergetycznej. Użytkownik, który chce podłączyć się do sieci, musi spełnić wymagania wskazane właśnie w tej instrukcji.

Sieć dystrybucyjna OSD – struktura i kluczowe elementy

Na sieć dystrybucyjną energii elektrycznej składa się cały szereg elementów, których sprawne działanie i wzajemna współpraca są niezbędne, ab uczestnicy systemu mogli z niego korzystać na uzgodnionych warunkach. Do kluczowych elementów sieci należą:

• linie napowietrzne;

• linie kablowe;

• stacje;

• transformatory.

Poszczególne ogniwa są stopniowo wymieniane na nowe, bardziej zaawansowane technologicznie. Jest to zasługa przebudowy sieci OSD, m.in. za fundusze dostarczane z budżetu unijnego w ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko. Według danych z 2015 r. szczególną poprawę widać w wymianie linii kablowych WN, linii kablowych SN oraz linii napowietrznych nn. Coraz większa ich część jest młodsza niż 10 lat. Niemniej jednak okres życia wielu elementów sieci OSD największych operatorów w kraju przekroczył już 40 lat, dlatego eksperci coraz częściej zwracają uwagę na potrzebę ich pilnej modernizacji.

Znaczenie sieci OSD dla stabilności dostaw energii

Prawidłowe funkcjonowanie systemu OSD ma elementarne znaczenie dla stabilności energetycznej całego państwa oraz bezpieczeństwa energetycznego. Bez sprawnie działającej infrastruktury oraz stworzenia warunków do przepływu energii elektrycznej o odpowiednich parametrach funkcjonowanie podmiotów gospodarczych jest niemożliwe.

Stopniowa transformacja modelu systemu elektroenergetycznego na smart grid pozwala partycypować w wytwarzaniu trafiającej do sieci energii setkom tysięcy uczestników, którzy zdecydowali się na montaż fotowoltaiki. Możesz zostać jednym z nich, aby zadbać o krajowe , a także swoje własne bezpieczeństwo energetyczne, zmniejszyć rachunki za prąd i uniezależnić się od wahań cen energii. Stopniowe przechodzenie na zieloną energię jest warunkiem rozwoju silnej i stabilnej gospodarki. Zyskujemy na nim wszyscy!

 

1. https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU19970540348 [dostęp: 14.08.2024 r.]

2. https://energa-operator.pl/o-nas/o-firmie/przedmiot-dzialalnosci/osd [dostęp 14.08.2024 r.]