Czym są drzewa tlenowe i dlaczego warto je sadzić?
Walka z zanieczyszczeniami powietrza może przebiegać na wiele sposobów, w tym poprzez przygotowywanie nasadzeń z roślin, które pochłaniają dwutlenek węgla i w zamian produkują tlen w procesie fotosyntezy. Na przestrzeni ostatnich kilku lat rosnącą popularnością cieszą się tzw. OxyTrees, czy drzewa tlenowe. Co to takiego i w jaki sposób drzewa tlenowe można wykorzystać w środowisku miejskim, a także w dużych firmach?
Drzewa tlenowe – właściwości i wpływ na środowisko
Drzewa OxyTrees (lub inaczej drzewa tlenowe) to odmiana uprawna paulowni, która pochodzi ze skrzyżowania dwóch podgatunków, Paulownia fortunei i Paulownia elongata. OxyTrees zostały wytworzone po raz pierwszy przez firmę biotechnologiczną z Hiszpanii, ale dzisiaj cieszą się popularnością na całym świecie ze względu na korzystny wpływ na przyrodę i szerokie zastosowanie w przemyśle. Katedra leśnictwa i genetyki Uniwersytetu Castilla-La Mancha uznała nawet OxyTrees za najcenniejszą odmianę paulowni, jeśli chodzi o oddziaływanie na środowisko.
Unikalne właściwości drzew tlenowych polegają na tym, że są one w stanie przetworzyć znacznie większe ilości dwutlenku węgla, a zatem skuteczniej oczyścić powietrze i dostarczyć nieporównywalnie więcej tlenu, niż klasyczne rodzime rośliny1.
Tlenowce – drzewa, które produkują więcej tlenu niż inne
Fotosynteza jest procesem niezbędnym dla życia i wzrostu roślin. W przypadku drzew tlenowych przebiega ona jednak wyjątkowo sprawnie. Szacuje się, że OxyTrees mogą pochłonąć nawet 10-krotnie więcej dwutlenku węgla, niż inne drzewa. W przypadku hektarowej uprawy będzie to ponad 100 ton w ciągu roku i więcej, niż 10-krotność efektywności popularnego buku lub dębu.
Ze względu na właściwości nasadzanie drzew tlenowych pomaga organizacji wykazać proekologiczne działania w kontekście wymagań ESG. Jeśli Twoja firma jest zobligowana do raportowania niefinansowego, za pomocą OxyTrees możesz przyczynić się do ochrony środowiska. Być może to także okazja, aby postarać się o zielony certyfikat budynku?
Drzewa tlenowe – uprawa, wymagania i warunki siedliskowe
OxyTrees to drzewa liściaste o rocznym przyroście na wysokości około 3 metrów, a więc aż 25 centymetrów miesięcznie. To naprawdę sporo, w porównaniu chociażby z polskim bukiem, który przyrasta o nie więcej, niż 30-60 centymetrów rocznie. Po ścięciu pnia drzewo tlenowe szybko tworzy odrosty. W ciągu zaledwie 3 lat pień potrafi osiągnąć nawet 85 cm grubości.
Charakterystycznym elementem drzew tlenowych jest korona złożona z bardzo dużych liści, których długość nierzadko przekracza 30 centymetrów. Pień jest zakorzeniony w glebie systemem palowym o długości do 9 metrów. Skąd bierze się taki szybki przyrost? Przede wszystkim z odpowiedniego doboru odmian rośliny do krzyżówki genetycznej. Kluczowe znaczenie mają duże liście, które zapewniają niezwykle wydajny przebieg fotosyntezy.
Roślina łatwo przyjmuje się w obcym klimacie. Wręcz na tyle łatwo, że wśród ekologów pojawiają się obawy o zakłócenie funkcjonowania lokalnego ekosystemu. Dobrze radzi sobie na niemal każdej glebie, choć preferuje ziemię przepuszczalne i wilgotne o kwasowości na poziomie od 5 do 8,9 pH. Jest całkowicie odporne na temperatury od -25 do +45 ⁰C, więc niestraszne mu polskie upalne lata i mroźne zimy.
Jednocześnie jest to roślina nie tylko przydatna, ale też estetyczna. OxyTrees rodzą owalne owoce o zielono-szarej barwie oraz bladofioletowe kwiaty, których kwiatostany sięgają 40 cm. Mogą stać się ozdobą niejednego ogrodu, woonerfu lub parku, zwłaszcza w sezonie kwitnienia.
Drzewo tlenowe – zastosowanie w gospodarstwie i przemyśle
Drzewa tlenowe są szeroko stosowane jako gatunki do nasadzeń w przestrzeniach miejskich. Zapewniają cień i nawilżenie powietrza, a przy tym skutecznie oczyszczają je z zanieczyszczeń. Ze względu na to, że duże kwiaty występują tutaj w gęstych skupiskach, roślina sprawia niezwykle efektywne wrażenie.
Ze względu na szybki wzrost OxyTrees są wykorzystywane jako surowiec drzewny w przemyśle meblarskim. Produkuje się z nich meble, palety, płyty, ale także łodzie. Po wysuszeniu drewno jest wytrzymałe, wodoodporne, ale też o 30% lżejsze od wielu innych drzew liściastych. Pośrednio jest to sposób na ochronę lokalnych drzew przed wycinką, ponieważ ich wzrost jest znacznie wolniejszy.
Warto wspomnieć, że zarówno liście, jak i kwiaty stanowią wartościowy surowiec rolniczy. Pyłek kwiatowy służy do wytwarzania miody, zaś liście stanowią wysokoenergetyczną paszę dla zwierząt.
Czy na drzewach tlenowych można zarobić?
Dla firm zajmujących się masową uprawą drzew na plantacjach OxyTrees stanowią doskonałą okazję do zarobku. Z jednego hektara plantacji można uzyskać nawet 600 m3 drewna w jednym cyklu, przy czym cena jednego metra sześciennego potrafi sięgnąć nawet 1500 zł. Mając na względzie szybkość przyrostu rośliny, można spokojnie powiedzieć, że jest to długoterminowa inwestycja o wysokiej rentowności. Dzisiaj drzewa tlenowe cieszą się dużym zainteresowaniem właścicieli nieużytków rolnych. Takie grunty wprawdzie niespecjalnie nadają się do uprawiania na nich np. zboża lub płodów rolnych, ale OxyTrees mogą rosnąć na nich doskonale. Naturalnie nie jest to inwestycja pozbawiona ryzyka. Trzeba pamiętać o regularnym nawożeniu gruntu, odchwaszczaniu go i nawadnianiu przy użyciu systemów. Szkody mogą wyrządzić także różnego rodzaju mikroorganizmy.
Czy drzewa tlenowe są gatunkiem inwazyjnym?
Obecnie brakuje szczegółowych badań, które potwierdziłyby wpływ OxyTrees na lokalny ekosystem. Z pewnością jest to roślin, która nie występuje w Polsce, ale czy to już wystarcza, aby mówić o inwazyjności?
Raczej nie, choć trzeba uwzględnić szybkie tempo wzrostu, odnowy i bardzo głęboki system korzeniowy. Nadchodzące lata pokażą, czy tlenowce będą ingerowały w różnorodność biologiczną. Wypada też wspomnieć, że w Hiszpanii, gdzie opracowano OxyTree, może ono rosnąć szybciej ze względu na specyficzny, ciepły mikroklimat. Długie, polskie jesienie i zimy mogą spowodować, że na naszym rodzimym gruncie efekty upraw będą mniej spektakularne.
Dlaczego warto sadzić drzewa tlenowe? Ekologia i korzyści praktyczne
Poza wykorzystaniem drzew tlenowych w gospodarstwie i przemyśle nie można zapominać o wpływie, jaki wywierają one na ekologię i zarządzanie globalnym śladem węglowym. W tym kontekście warto wspomnieć o mechanizmie określanym jako carbon offsetting. Każda firma produkująca ślad węglowy może usiłować go zneutralizować. Nie chodzi oczywiście jedynie o kupowanie kredytów węglowych, ale także również różnego rodzaju działania mające na celu zmniejszenie uciążliwości zanieczyszczeń. Oczywiście offsettować można tylko te emisje, których nie da się w inny sposób zredukować, np. poprzez montaż instalacji fotowoltaicznej albo zawarcie umowy PPA o dostawę energii elektrycznej z turbin wiatrowych.
Jeśli w swojej firmie chcesz wdrożyć działania offsetowe, sadzenie drzew tlenowych może okazać się świetnym rozwiązaniem. Nie tylko są wydajne, ale też pięknie się prezentują, więc pracownikom będzie po prostu przyjemniej. Jednocześnie protokół GHG2 określa sadzenie drzew jako tzw. Carbon Removal Offset, czyli sposób na trwałe pozbycie się szkodliwych związków z atmosfery.
Sadzenie drzew tlenowych może stanowić przyszłość globalnej ekologii. Niezależnie od tego, czym zajmuje się Twoja firma, warto rozważyć obranie tego kierunku jako sposobu na realizację strategii ESG w organizacji.
- Klisowska A., dotycząca dopuszczalności tworzenia na terenie Polski plantacji rośliny Oxytree (Paulownia Clon in Vitro 112®), jej możliwego wpływu na środowisko naturalne oraz zasadności obejmowania akcji jej sadzenia patronatem Ministra Środowiska, Warszawa 2016 ↩︎
- GHG to uznany na arenie międzynarodowej zestaw narzędzi służących do oceny pomiaru i raportowania gazów cieplarnianych. ↩︎