Produkcja prądu w Polsce – jak zmniejszyć ślad węglowy energetyki?

Produkcja prądu w Polsce – skąd pochodzi energia elektryczna?

Według założeń dokumentu konstytuującego zasady Polskiej Polityki Energetycznej do 2040 r. (PEP2040), w ciągu najbliższych 15 lat za globalny cel przyjęto¹:

• nie więcej niż 56% węgla w wytwarzaniu energii elektrycznej w 2030 r.,
• co najmniej 23% OZE w końcowym zużyciu energii brutto w 2030 r.,
• wdrożenie energetyki jądrowej w 2033 r.,
• ograniczenie emisji GHG o 30% do 2030 r. (w stosunku do 1990 r.),
• zmniejszenie zużycia energii pierwotnej o 23% do 2030 r. (w stosunku do prognoz zużycia z 2007 r.).

Tak wyglądają założenia, a co z praktyką? Warto porównać ze sobą miks energetyczny z 2023 r. z wynikami za 2024 rok, ponieważ tylko w ten sposób można łatwo dostrzec zmiany. A te zdecydowanie się pojawiają!

Przede wszystkim udało się znacząco zmniejszyć ilość energii elektrycznej produkowanej z węgla. W przypadku węgla kamiennego produkcja spadła z 46,5% do 36,2%. Jeśli zaś chodzi o węgiel brunatny, to obserwuje się spadek z 26,3% do 21,3%. Wzrosło za to znaczenie gazu w polskiej energetyce. Wykorzystanie na skalę kraju wzrosło z 5,6% do 10,7%. Tym, co cieszy najbardziej, jest jednak stopniowy wzrost wykorzystania energii pochodzącej z OZE – wiatrowe elektrownie produkują o 3,7% więcej energii elektrycznej (11,5% vs. 15,2%), a panele fotowoltaiczne o 5,5% więcej (5,7% vs. 11,2%)².

Jednocześnie warto zwrócić uwagę, że produkcja energii elektrycznej z węgla we wrześniu ubiegłego roku osiągnęła historycznie najniższy poziom, spadając sporo poniżej 40%. To ogromny sukces, który świadczy zarówno o rosnącej świadomości użytkowników końcowych, jak i skuteczności realizowanej polityki energetycznej.

Aktualna produkcja prądu w Polsce – jakie źródła dominują?

Obecnie w polskim systemie elektroenergetycznym nadal dominuje węgiel jako źródło energii elektrycznej. Stopniowo rośnie jednak wykorzystanie energii wiatrowej i słonecznej. Jak podał w ślad za spółką PSE serwis rynek elektryczny, według stanu na luty 2025 r. struktura energetyczna Polski wyglądała następująco³:

• węgiel kamienny 48,89% (7177 GWh),
• węgiel brunatny 22,67% (3328 GWh),
• gaz 11,15% (1637 GWh),
• energia wiatrowa 9,66% (1418 GWh),
• inne energie odnawialne 6,33% (929 GWh),
• energia wodna 1,31% (192 GWh).

Trzeba pamiętać, że każda mikroinstalacja fotowoltaiczna, niezależnie od tego czy ma ona charakter on-grid, off-grid, czy hybrydowy, przyczynia się do zwiększenia produkcji energii elektrycznej ze słońca i zmniejsza zależność od nieodnawialnych źródeł energii. Dlatego suma drobnych inwestycji z biegiem lat uczyni ogromną różnicę w skali całego kraju.

Produkcja prądu z wiatraków w Polsce – potencjał i rozwój energetyki wiatrowej

Choć boom na fotowoltaikę trwa w najlepsze, coraz więcej inwestorów poszukuje alternatywnego rozwiązania dla lokalnej energetyki. Takiego, które pozwoli na wykorzystanie korzystnego położenia geograficznego i rozległych, otwartych obszarów. Wiele wskazuje na to, że jest nim energetyka wiatrowa. Wśród głównych zalet energetyki wiatrowej wymienia się zwykle:

• zeroemisyjność, ekologiczność i odnawialność energii,
• bezobsługowość,
• niskie ceny eksploatacji,
• prostą konstrukcję, co ogranicza ryzyko awarii.

Na przestrzeni ostatnich dwóch dekad technologia energetyki wiatrowej poczyniła w Polsce olbrzymi postęp.

Moc zainstalowanej w Polsce energetyki wiatrowej wzrosła w 2023 r. o 15% rok do roku. To dużo, ale cele są jeszcze większe. Według szacunków Polskiego Stowarzyszenia Energii Wiatrowych produkcja prądu z turbin ma sięgnąć 18 GW w 2023 r., zaś do 2040 sięgnąć nawet 41,4 GW przy założeniu, że uda się wypracować korzystne rozwiązania legislacyjne^{4 5}.

Trzeba przy tym pamiętać, że energetyka lądowa to tylko jedna strona medalu, ponieważ niebagatelną rolę w krajowym systemie energetycznym odgrywa energetyka wiatrowa morska. To jedna z inwestycji o kluczowym znaczeniu dla bezpieczeństwa energetycznego i jednocześnie 3. rynek w Europie. Nasz cały rynek morskiej energetyki wiatrowej ma zapewnić aż 100 tysięcy miejsc pracy i ograniczyć emisję dwutlenku węgla aż o 102 miliony ton w ciągu roku.

Najwyższa produkcja prądu z wiatraków w Polsce – rekordowe wyniki i perspektywy

Według danych udostępnionych za grudzień 2023 roku przez Urząd Regulacji Energetyki największa moc elektrowni wiatrowych posadowionych na lądzie występuje w województwie pomorskim, zachodniopomorskim i wielkopolskim z uwagi na korzystne warunki wiatrowe. Jest to odpowiednio 1261 MW, 2436 MW i 1466 MW. Dla porównania na południu Polski elektrowni wiatrowych powstaje znacznie mniej, za to zainteresowaniem w większym stopniu cieszą się inne technologie OZE. Przykład W województwie małopolskim dwa lata temu w grudniu istniało zaledwie 9 instalacji wiatrowych o łącznej mocy 5 MW.

Co miała zmienić ustawa wiatrakowa?

Zupełnie nowe perspektywy inwestycyjne wprowadza tzw. ustawa wiatrakowa, której projekt wpłynął do Sejmu 25 marca 2025 r. ⁶Wprawdzie pierwsza próba nowelizacji przepisów dotyczących polskiej energetyki wiatrowej nie spotkała się z aprobatą posłów, z pewnością proponuje wiele rozwiązań, których wprowadzenie mogłoby znacząco ułatwić lokowanie elektrowni wiatrakowych. Do głównych propozycji zmian należy zaliczyć:

• minimalna odległość między elektrownią wiatrową a zabudową mieszkaniową nie może być mniejsza, niż 500 m,
• możliwość budowania elektrowni wiatrowych w odległości 1500 m od granic parków narodowych oraz 500 m w przypadku siedlisk ochrony nietoperzy i obszarów Natura 2000,
• możliwość budowy elektrowni wiatrowej na podstawie specjalnego rodzaju planu zagospodarowania przestrzennego, tzw. zintegrowanego planu inwestycyjnego.

Jak zmienia się miks energetyczny w Polsce? Trendy i prognozy

Pomimo tego, że do struktury docelowego miksu energetycznego stale nam daleko, Polska nieustannie ewoluuje. Zmniejsza się znaczenie wykorzystania węgla na rzecz gazu i energetyki ze źródeł odnawialnych. Coraz częściej wykorzystuje się technologie pozwalające na magazynowanie energii elektrycznej w celu ograniczenia jej marnotrawstwa. Mówi się też o dekarbonizacji przemysłu, czyli odejścia od klasycznych metod pozyskiwania energii na rzecz OZE.

Jeśli chcesz wprowadzać swoją firmę na zieloną drogę, istnieje na to wiele sposobów – fotowoltaika, elektrownie wiatrowe, pompy ciepła, samochody elektryczne, czy wreszcie umowy PPA sprawią, że Twoja organizacja stanie się bardziej przyjazna dla środowiska. Możemy pomóc Ci zaplanować zieloną przyszłość – napisz lub zadzwoń.