Czym jest dom pasywny? Kluczowe zasady i korzyści passive house

Dom pasywny – co to jest i jakie są jego charakterystyczne cechy?

Dom pasywny, nazywany także inaczej Passive House to budynek zaprojektowany i zbudowany w taki sposób, aby spełniać rygorystyczne normy efektywności energetycznej. Celem takiego budownictwa jest minimalizacja zużycia energii, przy jednoczesnym zapewnieniu maksymalnego komfortu termicznego i zdrowych warunków do życia jego mieszkańców. 

Dom pasywny posiada kilka charakterystycznych cech. Przede wszystkim cechuje go niskie zużycie energii: w ciągu całego roku zużywa on maksymalnie 15 kWh/ m² na potrzeby ogrzewania, co jest wartością znacznie niższą niż energia zużywana do ogrzania bardziej tradycyjnych budynków. Tak niskie zużycie możliwe jest dzięki wysokiej izolacyjności cieplnej budynku oraz szczelności powietrznej, które minimalizują niekontrolowane wymiany powietrza, a tym samym ograniczają straty ciepła do minimum. Dodatkowo budownictwo pasywne charakteryzuje się efektywną wentylacją mechaniczną z rekuperacją, która pozwala odzyskiwać ciepło z wywiewanego powietrza i przekazywać ją świeżemu, nawiewanemu powietrza. Domy pasywne cechuje także odpowiednia orientacja budynku względem stron świata oraz wykorzystanie dużych, przeszklonych powierzchni, które pozwalają na maksymalne wykorzystywanie naturalnego ciepła słonecznego. 

Przeczytaj również: Czym są ujemne ceny energii i dlaczego występują?

Kluczowe zasady projektowania domu pasywnego – na co zwrócić uwagę?

Aby zaprojektować budynek, który będzie w pełni spełniał wszystkie zasady domu pasywnego, należy zwrócić uwagę na kilka kluczowych zasad. Najważniejszym aspektem projektu jest optymalne wykorzystanie energii słonecznej, co oznacza, że kluczową rolę pełni orientacja budynku względem stron świata. Główne przeszklenia powinny znajdować się po stronie południowej, natomiast po stronie północnej – jak najmniejsza liczba okien. 

Ważną rolę pełni też bryła budynku. Prosta i kompaktowa forma pozwala stworzyć dom z ograniczoną powierzchnią, z której może uciekać ciepło. Stąd też w projektach domów pasywnych trudno szukać wyszukanych ornamentów, wystających balkonów czy dużych nisz i tarasów. Bezpośrednio z tego typu bryły bierze się dbałość o dobrą izolację termiczną. Ważnym aspektem projektu, jak i samego budynku jest eliminacja mostków termicznych, które mogą stać się przyczyną strat ciepła. Dlatego szczególną uwagę należy zwrócić na montaż drzwi czy okien oraz wszelkie połączenia konstrukcyjne. 

Po zakończeniu budowy przeprowadza się testy szczelności, które pozwalają sprawdzić, czy budynek spełnia normy budownictwa pasywnego. Ostatni etap to także wyposażenie budynku w wentylację z rekuperacją, która ma za zadanie zapewniać mieszkańcom odpowiedni, zdrowy mikroklimat do życia, a jednocześnie nie dopuszczać do strat energetycznych. 

Passive house – jakie technologie wykorzystywane są w budynkach pasywnych? 

W budynkach pasywnych wykorzystuje się kilka rozwiązań, które mają zapewniać maksymalny komfort termiczny, przy zerowych stratach energii. Do najważniejszych z nich należy wykorzystywanie okien i drzwi pasywnych o wysokiej izolacyjności cieplnej oraz wykorzystywanie wentylacji mechanicznej z rekuperacją, która jest kluczowa dla całego systemu odzysku ciepła i stworzenia odpowiednich warunków do życia. 

Dodatkowo stosuje się rozwiązania takie, jak pompy ciepła czy panele fotowoltaiczne, które znacząco wpływają na niezależność energetyczną budynku oraz jego niskoemisyjność. W budownictwie pasywnym wykorzystuje się także zaawansowane, inteligentne systemy, służące do zarządzania energią, które pozwalają na stałe monitorowanie zużycia energii i dostosowywanie działania urządzeń do aktualnych potrzeb domowników. 

Korzyści z budowy domu pasywnego – oszczędności i komfort mieszkania 

Technologie i rozwiązania stosowane przy budowie domów pasywnych zapewniają ich użytkownikom szereg korzyści – zarówno finansowych, jak i środowiskowych. Największą korzyścią tego typu budynków są niższe koszty eksploatacji. Wszystko za sprawą tego, że zużywają one kilkakrotnie mniej energii niż tradycyjne budynki, co bezpośrednio przekłada się na wysokość rachunków za prąd i ogrzewanie. Dodatkowo domy pasywne cechuje wysoki komfort termiczny oraz zdrowy, przyjazny dla człowieka mikroklimat, w którym panuje odpowiednia temperatura i wilgotność powietrza. 

Choć koszty budowy domu pasywnego mogą być wyższe niż tradycyjnego, w długiej perspektywie zwracają się dzięki niższym rachunkom i wzrostowi wartości nieruchomości. Ostatnią kluczową korzyścią jest niskie negatywne oddziaływanie na środowisko za sprawą zmniejszonego zużycia energii oraz jej pozyskiwania ze źródeł odnawialnych. 

Przeczytaj również: Alternatywne źródła energii - co warto o nich wiedzieć?

Przykłady domów pasywnych – inspiracje i najlepsze praktyki

Choć domy pasywne niosą za sobą szereg korzyści, zarówno dla człowieka, jak i środowiska, nie są jeszcze w Polsce bardzo popularnym rozwiązaniem. Oczywiście buduje się coraz więcej domów energooszczędnych, które spełniają pewne założenia efektywności energetycznej, nie są one jednak certyfikowane według standardów budownictwa pasywnego. Przyjmuje się, że w Polsce pierwszy budynek pasywny powstał 20 lat temu, w 2004 roku, w Wólce pod Warszawą. Projekt modelowego domu pasywnego przedstawiono także w Stanach Zjednoczonych w 2010 roku. 

Architekci zaprojektowali Hudson Passive Project o powierzchni 153/ m2 z charakterystycznymi przeszkleniami po południowej stronie. Przykładem standardu pasywnego na terenie wiejskim jest Steel Farm w Wielkiej Brytanii. Z kolei w Polsce elementy designu z budownictwem pasywnym łączy Dom Żagiel. 

Domy pasywne a źródła energii odnawialnej

Domy pasywne często współpracują z instalacją energii ze źródeł odnawialnych – dzięki czemu mogą łączyć w sobie efektywność energetyczną z uniezależnieniem od zewnętrznych dostawców energii. Najczęściej w ich projektach wykorzystuje się panele fotowoltaiczne, które dostarczają energie do domowych urządzeń i systemów grzewczych, kolektory słoneczne, wykorzystujące energię słoneczną do podgrzewania wody użytkowej, czy pompy ciepła, które można zasilać energią z instalacji fotowoltaicznej. 

Domy pasywne to rozwiązanie coraz bardziej zyskujące popularność i zainteresowanie inwestorów, zarówno w Polsce, jak i za granicą. Pozwalają łączyć efektywność energetyczną, minimalizować negatywny wpływ na środowisko i zapewniać pełny komfort życia ich mieszkańcom, a w długiej perspektywie generować zysk i oszczędności. Dzięki możliwościom wykorzystywania energii ze źródeł odnawialnych do zaspokojenia potrzeb energetycznych budynki takie cechują się dużą niezależnością od zewnętrznych dostawców energii. Co przekłada się z kolei na bezpieczeństwo i optymalizację środków finansowych.