Net billing – co to jest i jak działa w praktyce?

---

Net billing – co to jest i jak działa?

Net-billing to system wartościowego rozliczania energii wyprodukowanej przez prosumenta. Stanowił on centralny punkt nowelizacji ustawy o odnawialnych źródłach energii¹ przyjętej pod koniec 2021 roku. W przeciwieństwie do net meteringu w net-billingu rozliczana jest wartość, a nie ilość energii elektrycznej prowadzonej do sieci. Oznacza to, że ta sama liczba kilowatogodzin może zostać przeliczona według innej stawki, której wysokość jest ustalana na podstawie ceny giełdowej z Rynku Dnia Następnego.

Rozliczenia energii są prowadzone z wykorzystaniem indywidualnych depozytów prosumenckich, a nie jak dotychczas wirtualnego magazynu energii. Konta prosumenckie są prowadzone przez wszystkich sprzedawców energii. Założeniem net-billing jest to, że każdy prosument pozostaje aktywnym uczestnikiem rynku energii i poszukuje sposobów na optymalizację wysokości rachunków poprzez świadome zarządzanie autokonsumpcją. Poprzez odpowiedni dobór rozwiązań technologicznych, jak chociażby magazyny energii czy ładowarki EV uczestnik obrotu zyskuje realny wpływ na to, ile zapłaci za prąd. Może wprowadzić go do sieci, kiedy ceny energii są wysokie i odebrać, kiedy są niskie. W ten sposób w elastycznie dopasowuje się do zmian rynkowych.

System net-billingu jest w pełni zgodny z regulacjami EU i z sukcesem został już wprowadzony w wielu innych krajach, jak USA, Portugalia, Włochy czy Meksyk. Uznaje się, że prowadzi on do zwiększenia elastyczności krajowego systemu energetycznego oraz poprawy bezpieczeństwa w tym zakresie.

Zasady net billing – jak rozliczać energię elektryczną?

Przyjrzyjmy się, w jaki sposób funkcjonuje system net-bilingu krok po kroku. Prosument, korzystając z krzemowych paneli, produkuje energię elektryczną, która w pierwszej kolejności jest przeznaczana do zasilania instalacji przydomowej lub firmowej. Wytworzona w ten sposób energia jest wolna od wszelkich obciążeń podatkowych.

Nadmiarowa energia elektryczna, która nie zostanie wykorzystana, jest przeliczana na bazie rynkowej ceny energii, a następnie zapisywana na koncie prosumenckim. Wynagrodzenie jest obliczane odrębnie za każdą kilowatogodzinę.

W ciągu kolejny 12 miesięcy prosument może pobrać energię z sieci OSD, jeżeli produkcja instalacji fotowoltaicznej nie jest wystarczająca do pokrycia bieżących potrzeb. Koszt zakupionej w ten sposób energii jest w pierwszej kolejności pokrywany ze środków zgromadzonych na koncie prosumenckim. Energia elektryczna, która nie zostanie wykorzystana, podlega zwrotowi w formie nadpłaty. Wysokość zwrotu nie może jednak przekroczyć 20% wartości energii elektrycznej wprowadzonej do sieci w miesiącu kalendarzowym, którego dotyczy zwrot nadpłaty. Nie ma więc sensu przewymiarowywanie instalacji.

Począwszy od 1 lipca 2024 r. net-billing jest oparty o rozliczanie z zastosowaniem taryf dynamicznych według cen godzinowych. Cenę wyznacza operator rynku informacji energii, spółka Polskie Sieci Elektroenergetyczne.

Net billing a ceny – jak kształtują się opłaty?

Wysokość opłat z tytułu net-billing należy wyliczać w ujęciu rocznym lub przynajmniej kwartalnym, ponieważ ceny zmieniają się zbyt dynamicznie, aby taka kalkulacja w ujęciu tygodniowym czy miesięcznym miała sens. Rozliczanie energii według jej wartości, a nie ilości jest rozwiązaniem uczciwym ze społecznego punktu widzenia, a także sprawdza się w czasie stale rosnących cen prądu. Jako przykład można podać, że średnia roczna cena megawatogodziny wyniosła²:

• 174,95 zł w I. kwartale 2018 r.;

• 250,90 zł w I. kwartale 2020 r.;

• 468,35 zł w I. kwartale 2022 r.;

• 511,34 zł w I. kwartale 2024 r.

Im wyższe są ceny energii, tym więcej środków zostanie odłożonych na koncie prosumenckim w razie ich niewykorzystania. To z kolei pozwoli na zakup większej ilości prądu w okresie, kiedy ceny spadną. Jednocześnie wypada wspomnieć, że prosumenci nadal mogą skorzystać z szóstej już odsłony Programu Mój Prąd (do 28 tysięcy złotych dofinansowania) oraz ulgi termomodernizacyjnej przewidzianej w przepisach o podatku dochodowym (do 53 tysięcy złotych ulgi). W efekcie więc można uruchomić instalację fotowoltaiczną relatywnie niskim kosztem w porównaniu do zysków i oszczędności z nowego systemu rozliczeniowego.

Net-billing cena sprzedaży energii – jak jest ustalana?

Fakt, że cena energii elektrycznej zmienia się co godzinę, nie oznacza jeszcze, że prosument musiał już od 2022 roku z zapartym tchem śledzić notowania na giełdzie towarowej energii. Rynkowa cena miesięczna energii elektrycznej (RCEm) wyznacza wartość, po jakiej prosumenci korzystający z net-billingu odsprzedają nadwyżki prądu do sieci. Polskie Sieci Elektroenergetyczne każdego miesiąca publikują na swojej stronie wartość energii za miesiąc poprzedzający. System rozliczeń miesięcznych obowiązywał od 1 lipca 2022 roku do końca czerwca 2024 roku. Począwszy od lipca 2024 roku, rozliczenie zmieniło się na godzinowe.

Korzyści i wady net billing – co warto wiedzieć przed wyborem?

Wprowadzenie net-billingu z pewnością przełożyło się na zainteresowanie prosumentów autokonsumpcją. Magazyny energii, samochody elektryczne, pompy ciepła czy infrastruktura firmowa zasilana energią elektryczną pozwalają odciążyć środowisko i przyczyniają się do zrównoważonego rozwoju firmy. Net-billing przeciwdziała też przewymiarowaniu instalacji i pozwala na bardziej świadome zarządzanie kosztami prowadzenia działalności gospodarczej.

Z drugiej strony trzeba pamiętać, że dynamiczna zmiana cen energii niejako zmusza użytkowników fotowoltaiki do zakupu magazynu energii w celu ustabilizowania kosztów. W przeciwnym razie konieczna będzie zmiana nawyków korzystania z siec elektroenergetycznej, co – zwłaszcza w przypadku przedsiębiorstw funkcjonujących w określonych godzinach – może być sporym problemem.

Niezależnie od zmian cen energii warto wspomnieć, że nadmiarowa energia elektryczna może być wykorzystana wyłącznie w okresie kolejnych 12 miesięcy. Zarządzanie depozytem prosumenckim przypadku wysokiej produkcji i wysokiego zapotrzebowania wymaga dobrej znajomości mechanizmów działania rynku energii oraz przewidywania do pewnego stopnia jak ten rynek się zachowa.

Net-billing jest reklamowany jako przyszłość fotowoltaiki i rzeczywiście odpowiednio wykorzystany pozwala czerpać istotne korzyści z odnawialnych źródeł energii. Wymaga jednak nieco więcej zaangażowania niż net-metering, gdzie od prądu przekazanego do sieci po prostu pobierana była prowizja w wysokości 20% lub 30% naddatku.

Jeśli planujesz montaż instalacji fotowoltaicznej w swojej firmie, ale nie jesteś pewien, czy takie rozwiązanie się opłaci, skontaktuj się z nami. Pomożemy Ci opracować indywidualny plan zielonego rozwoju.

1. https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU20150000478

2.1. https://www.ure.gov.pl/pl/urzad/informacje-ogolne/aktualnosci/10400,W-pierwszym-kwartale-2022-roku-srednia-cena-sprzedazy-energii-elektrycznej-na-ry.html oraz

2.2. https://www.ure.gov.pl/pl/urzad/informacje-ogolne/aktualnosci/12176,2Q-2024-stabilizacja-sredniej-ceny-energii-elektrycznej-na-rynku-konkurencyjnym.html.