Program Czyste Powietrze – wszystko, co powinieneś o nim wiedzieć

---

Program Czyste Powietrze – cel, zasady, działanie, korzyści 

W ramach Programu Czyste Powietrze można uzyskać dofinansowanie na kompleksową termomodernizację budynków oraz wymianę starych źródeł ciepła, czyli starych kotłów grzewczych czy tzw. kopciuchów na te nowoczesne spełniające odpowiednie normy. Dotacje mogą być przeznaczone także na instalację odnawialnych źródeł energii, czy wreszcie zakup urządzeń ograniczających emisję zanieczyszczeń. 

Działanie programu opiera się na współpracy z samorządami i instytucjami finansowymi, które wspierają osoby fizyczne w finansowaniu takiego przedsięwzięcia, a także z firmami wykonawczymi, które realizują projekty związane z poprawą jakości powietrza, którym oddychamy. Program Czyste Powietrze ma również cel pośredni – edukację społeczeństwa w zakresie ochrony środowiska i promowanie proekologicznych zachowań. W konsekwencji Program ten ma pozytywny wpływ na rozwój sektora energetyki odnawialnej oraz gospodarki niskoemisyjnej.

Dotacja w ramach Programu Czyste Powietrze – kto może skorzystać i jak ubiegać się o wsparcie? 

Program Czyste Powietrze skierowany jest do właścicieli lub współwłaścicieli jednorodzinnego budynku mieszkalnego, wydzielonego w budynku jednorodzinnym lokalu mieszkalnego z wyodrębnioną księgą wieczystą. Takie osoby mogą ubiegać się o dofinansowanie, które udzielane jest w trzech formach. Są to:

1. Dotacje, czyli wypłata przyznanych środków.

2. Dotacje z prefinansowaniem, czyli wypłata części środków w formie zaliczki przed rozpoczęciem inwestycji lub na jej starcie oraz pozostałej części po zakończeniu realizacji całego projektu.

3. Dotacje na częściową spłatę kredytu kapitału bankowego, wypłacanego przez banki, które są partnerami Programu Czyste Powietrze.

Zatem wsparcie finansowe można otrzymać na inwestycje zakończone (poza dotacjami z prefinansowaniem), te w trakcie realizacji, a nawet te zaplanowane. Jak już wspomnieliśmy, dotacja czyste powietrze obejmuje szereg inwestycji, mających na celu poprawę efektywności energetycznej budynku oraz redukcję emisji. 

Do tego typu inwestycji zalicza się m.in.: wymiana starych źródeł ciepła, zasilanych paliwem stałym na spełniające najwyższe normy, jak np. pompy ciepła, kotły gazowe kondensacyjne/kotłownie gazowe, kotły olejowe, ogrzewanie elektryczne, kotły na pellet/drewno, węzły cieplne wraz z modernizacją instalacji wewnętrznych c.o. i c.w.u. i montażem kolektorów słonecznych.

Wnioskodawca może również pozyskać środki na przeprowadzenie niezbędnych prac termomodernizacyjnych budynku, jak np. ocieplenie przegród budowlanych, wymianę stolarki zewnętrznej (okna, drzwi, bramy garażowe), wentylację mechaniczną z odzyskiem ciepła (rekuperacja), wykonanie dokumentacji projektowej i ekspertyz, instalację CO (centralne ogrzewanie) i CWU (ciepła woda użytkowa), mikroinstalację fotowoltaiczną, instalację PV (paneli słonecznych), a nawet audyt energetyczny. Dotację można uzyskać na wiele budynków, lokali mieszkalnych z wydzieloną księgą wieczystą z zachowaniem limitu dotacji na każdy.

 

źródło: https://czystepowietrze.gov.pl/

Jak ubiegać się o wsparcie?

Ubiegając się o wsparcie w ramach Programu Czyste Powietrze, należy złożyć wniosek do właściwego dla lokalizacji budynku, w którym realizowany jest projekt Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (WFOŚiGW). To bardzo istotne, ponieważ wnioski złożone do niewłaściwego terytorialnie WFOŚiGW lub NFOŚiGW nie będą rozpatrywane. 

Wniosek o dotację można złożyć także w swojej gminie, a o dotację na częściową spłatę kredytu kapitału bankowego również w banku partnerskim Programu Czyste Powietrze. Aktualnie obowiązujące formularze wniosków wraz z załącznikami oraz instrukcją jego wypełniania dostępne są na stronach internetowych WFOŚiGW lub w serwisie gov.pl. Wnioski składa się w formie elektronicznej, jednak wnioskodawca przesyłający wniosek drogą elektroniczną zobowiązany jest również do wydrukowania i podpisania wniosku i dostarczenie go w postaci papierowej wraz z wymaganymi załącznikami do właściwego WFOŚiGW. W przypadku, gdy nie ma możliwości złożenia wniosku drogą elektroniczną, dopuszczalne jest złożenie wniosku w formie papierowej.

Program Czyste Powietrze w 2024 roku – prognozy i perspektywy 

W 2024 roku na Program Czyste Powietrze zostały przeznaczone kolejne środki, to 6,4 miliarda złotych z Funduszy Europejskich na Infrastrukturę, Klimat, Środowisko (FEnIKS), oraz środki z Krajowego Planu Odbudowy (KPO). To nowe dofinansowanie zapewni ciągłość programu na najbliższy czas. Jednak 22 kwietnia 2024 roku pojawił się szereg nowych zapisów dla osób chcących skorzystać z Programu, które wchodzą w życie 14 czerwca br. Nowe zasady mają chronić wnioskodawców i ograniczać nieuczciwe praktyki związane m.in. ze sprzedażą nieefektywnych urządzeń. Najważniejszymi zmianami są: 

Wprowadzenie obowiązkowej listy zielonych urządzeń i materiałów (ZUM), która zobowiązuje wnioskodawców do wyboru pomp ciepła oraz kotłów zgazowujących drewno i kotłów na pellet tylko z tych wpisanych na listę ZUM. Zapis ten to reakcja na zgłaszane informacje o nieuczciwych firmach oferujących urządzenia sprowadzane z Chin, których montaż spowodował bardzo wysokie rachunki za energię. Dzięki tej zmianie wnioskodawcy otrzymają gwarancję, że kupują urządzenie o potwierdzonej jakości, czyli takie, które spełnia parametry deklarowane w karcie produktu i etykiecie energetycznej oraz rzeczywiście ma realne przełożenie na efektywniejsze (tańsze) ogrzewanie domów. 

W tym punkcie są jednak pewne odstępstwa i okresy przejściowe:

• Jeżeli wniosek był złożony do 21.04.2024 r. – dotacja obejmuje urządzenia spoza listy ZU

• Jeżeli wniosek został złożony po 22.042024 r., ale dowód zakupu urządzenia ma datę do 13.06.2024 r. – dotacja także obejmuje urządzenia spoza listy ZUM;

• Jeżeli wniosek był złożony po 22.04.2024 r. i jednocześnie dowód zakupu urządzenia ma datę 14.06.2024 r. lub dalszą – dotacja obejmuje wyłącznie urządzenia z listy ZUM.

Kolejną istotną nowością jest zmiana zasad wnioskowania o najwyższy poziom dofinansowania, jaki daje dotacja czyste powietrze. Tu także beneficjent może liczyć na okres przejściowy. Jak kształtują się nowe reguły dotyczące najwyższego dofinansowania?

1. Jeśli wniosek został złożony do 21.04.2014 r. – zmiany go nie dotyczą. 

2. Jeśli wniosek został złożony w okresie 22.04.2024 r. do 13.06.2024 r. – obowiązuje okres przejściowy, jednak musi być spełniony warunek: wnioskodawca będzie mógł starać się o dofinansowanie na kolejne budynki tylko w ramach podstawowego poziomu dofinansowania.

3. Jeśli wniosek został złożony 14.06.2024 r. lub później – jest tylko jedna szansa na uzyskanie dotacji w ramach najwyższego poziomu dofinansowania [część 3 programu], o ile już wcześniej (od 22.04) nie otrzymano najwyższego dofinansowania na inny budynek/lokal mieszkalny.

Ostatnia ważna tegoroczna zmiana dotyczy prefinansowania. W przypadku tego wariantu dotacji doprecyzowano, że warunkiem wypłaty zaliczki na konto wykonawcy jest złożenie do Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej własnoręcznie podpisanej przez beneficjenta dyspozycji wypłaty zaliczki wraz z kopią faktury zaliczkowej wystawionej na beneficjenta ewentualnie wspólnie na beneficjenta i małżonka. Ponadto określono także czas na złożenie wniosku o płatność – do 120 dni od daty wypłaty zaliczki dotyczącej realizacji tej umowy z wykonawcą.