Bioodpady — co to jest? Co wrzucać do pojemników na bioodpady?

Bioodpady – co to są i dlaczego ich segregacja jest ważna?

Definicję bioodpadów można odnaleźć w art. 3 ust. 1 pkt 1 ustawy o odpadach¹. Zgodnie z tym przepisem poprzez bioodpady rozumie się ulegające biodegradacji odpady z ogrodów i parków, odpady żywności i kuchenne z gospodarstw domowych, gastronomii, w tym restauracji, stołówek oraz zakładów zbiorowego żywienia, biur, hurtowni i jednostek handlu detalicznego, a także podobne odpady z zakładów produkujących lub wprowadzających do obrotu żywność.

Segregacja bioodpadów jest istotna z kilku względów. Przede wszystkim w ten sposób powstaje wartościowy materiał kompostowy, który można wykorzystać do nawożenia pól. Przydomowe kompostowniki stanową element gospodarki obiegu zamkniętego, ponieważ powstaje w nich tzw. humus, zwany inaczej próchnicą. To materiał bogaty w związki odżywcze, który jest istotny dla prawidłowego cyklu wzrostowego roślin. Segregacja jest także metodą na zmniejszenie kosztów segregacji. W przeciwnym razie trzeba je oddzielać ręcznie, a to uciążliwe zajęcie, które generuje niepotrzebne wydatki.

Nie można też zapominać o tym, że sfermentowane bioodpady generują biogaz. Może on być wykorzystany do produkcji energii elektrycznej i ciepła, po uszlachetnieniu zaś i oczyszczeniu – jako paliwo do pojazdów mechanicznych².

Co wrzucać do pojemników na bioodpady? Praktyczny poradnik

Jak to z reguły bywa, definicja ustawowa bioodpadów jest dosyć szeroka, więc czasami nie jest oczywiste, co jest, a co nie jest bioodpadem. Co zatem w praktyce powinno trafić do brązowego kontenera? Przede wszystkim będą to:

• obierki warzyw i owoców,
• resztki warzyw i owoców,
• skorupki jaj,
• łupiny orzechów,
• kwiaty doniczkowe i cięte,
• trociny powstałe np. w toku prac ogrodowych,
• skoszoną trawę, pocięte gałęzie i zgrabione liście.

Z drugiej strony do pojemnika na bioodpady nie należy wrzucać resztek produktów odzwierzęcych, np. kości i mięsa. Powinny one trafić do pojemnika na odpady zmieszane. To samo dotyczy płynnych produktów spożywczych oraz odpadów związanych z hodowlą zwierząt domowych, np. żwirek lub piasek. Bioodpadami nie są też: sklejki i płyty wiórowe, martwe zwierzęta, niebezpieczne odpady komunalne.

Do bioodpadów nie należy wyrzucać również ziemi, choć jest ona całkowicie neutralna dla środowiska. Ziemię należy wyrzucić do czarnego pojemnika lub zamówić specjalny kontener, który następnie trafi do jednego z punktów PSZOK, czyli Punktów Selektywnej Zbiórki Odpadów Komunalnych.

Pojemniki na bioodpady – jak prawidłowo z nich korzystać?

Wybierając pojemniki na bioodpady, warto zwrócić uwagę na ich konstrukcję. Przede wszystkim powinny posiadać po bokach otwory wentylacyjne. Pozwala to na swobodny obieg powietrza i pierwszy etap naturalnego rozkładu materiału pod wpływem działania bakterii tlenowych. Ważnym elementem jest także kratka odciekowa. Zamontowana w dolnej części zbiornika umożliwia swobodny odpływ wilgoci i jej odparowanie. Zapobiega też niekontrolowanemu gniciu bioodpadów.

Jeśli chodzi o pojemność, to w sprzedaży dostępne są kosze o litrażu od kilkudziesięciu (60-70 litrów) do ponad tysiąca (1100 i więcej) litrów. Decydujące znaczenie ma tutaj liczba osób, która będzie dokonywała selekcji odpadów. Do małego domku jednorodzinnego w zupełności wystarczy pojemnik 120- lub 150-litrowy. Wspólnoty mieszkaniowe i firmy zwykle sięgają po duże kontenery o pojemności przekraczającej 1000 litrów.

Częstym błędem popełnianym przez użytkowników jest pakowanie bioodpadów do foliowych worków, a następnie umieszczanie takiego pakunku w śmietniku. Bioodpady należy wyrzucać bezpośrednio do kosza.

Z prawnego punktu widzenia wymaga się, aby wszystkie pojemniki na odpady komunalne spełniały normę PN-EN 840. Muszą posiadać zamykaną klapę, stabilne dno oraz być przystosowane do mechanicznego opróżniania. Wykonuje się je z metalu lub plastiku, przy czym w tym drugim przypadku najczęściej spotykanym materiałem jest HDPE (ang. High-density Polyethylene). Lekki i niezwykle wytrzymały na uszkodzenia mechaniczne HDPE jest jednocześnie sporo tańszy od metalu.

Na marginesie warto wspomnieć, że firma, która chce w świadomy sposób zarządzać odpadami, powinna wdrożyć model zarządzania środowiskowego.

Bioodpady – jak wpływają na środowisko i proces kompostowania

Bioodpady można nie tylko przekazać do odbioru przy cyklicznym wydawaniu odpadów lub wykorzystać w przydomowy ogrodzie lub na polach uprawnych. Do tego celu wykorzystuje się kompostowniki. To ażurowe konstrukcje wykonane zwykle z desek lub belek, które zapewniają swobodny dopływ powietrza. Dzięki oddziaływaniu drobnoustrojów, wilgotności, ale także pracy bezkręgowców (dżdżownic) masa kompostowa ulega stopniowemu przetworzeniu i będzie można wykorzystać ją do użyźnienia gleby bez konieczności sięgania po toksyczne i agresywnie działające nawozy.

Bioodpady wykorzystywane do wypełnienia kompostownika należy ułożyć w odpowiedni sposób. W przeciwnym razie kompost, zamiast fermentować, zacznie zacząć pleśnieć, a nie o to chodzi. Na sam spód powinny trafić pocięte gałęzie. Pełnią one funkcję kratki odciekowej i filtrują nadmiar wilgoci. Następnie należy ułożyć warstwę absorpcyjną. Może ona składać się z torfu, słomy lub darni. Dopiero na wierzch układa się bioodpady pochodzenia domowego, które co pewien czas trzeba przekładać materiałem ogrodowym, np. trawą. Kompostownik powinien stanąć w miejscu zacienionym i na lekkim wzniesieniu tak, aby pryzma nie była zalewana przez wodę³.

Dla większej efektywności fermentacji masy kompostowej raz na kilka tygodni trzeba ją obrócić, aby zapewnić równomierny obieg tlenu. Jeśli odpadów jest dużo, zbiegiem czasu kompost będzie się też zbijał. Wtedy dobrze jest go rozluźnić przy użyciu narzędzi ogrodowych.

Specjaliści od agronomii zwracają uwagę, aby kompost był przykryty przez cały rok. Nie chodzi jednak o zapobieganie wydzielania nieprzyjemnych zapachów, ponieważ wbrew pozorom prawidłowo ułożone bioodpady wcale brzydko nie pachną. Pokrywa chroni przed deszczem, śniegiem, ale też nadmiernym spadkiem i wzrostem temperatury.

Ogromną zaletą kompostu w stosunku do nawozów jest to, że można stosować go bez żadnych ograniczeń ilościowych. Jest on całkowicie bezpieczny i w zdrowy, zrównoważony sposób wspiera wzrost roślin.

Co dzieje się z wyrzuconymi bioodpadami?

Bioodpady wyprodukowane przez gospodarstwa domowe i przedsiębiorstwa trafiają do jednego z zakładów zajmujących się ich utylizacją. Według stanu na 2020 rok w Polsce funkcjonowało 14 zakładów zajmujących się fermentacją odpadów komunalnych. Według raportu kompostowni funkcjonowało znacznie więcej. Takie odpady są następnie sortowane i wykorzystywane do wytwarzania energii bezpośrednio na miejscu lub przez zewnętrznych odbiorców⁴.

Świadome zarządzanie bioodpadami to sposób, aby środowisko naturalne było czystsze. Jeśli chcesz, aby Twoja firma stała się częścią zrównoważonej gospodarki odpadami, skontaktuj się z nami. Razem opracujemy plan działania!