Łańcuch wartości przedsiębiorstwa – z czego się składa, jaką pełni funkcję?

Łańcuch wartości – definicja i podstawowe pojęcia 

Podstawowe dotyczą np. produkcji, sprzedaży, obsługi klienta, pomocnicze natomiast – zarządzania ludźmi i wykorzystania technologii czy zakupów. Analiza firmy pod kątem łańcucha wartości Portera pozwala oszacować, na ile przydatne są poszczególne procesy i działania podejmowane w firmie w osiągnięciu celu – czyli wartości dla odbiorcy czy użytkownika.

Łańcuch wartości przedsiębiorstwa – analiza i optymalizacja 

Po raz pierwszy termin łańcuch wartości przedsiębiorstwa pojawił się w książce autorstwa ekonomisty, profesora Harvard Business School, Michaela Portera pt. „Przewaga konkurencyjna. Osiąganie i utrzymywanie lepszych wyników” w 1986 roku. Wyszczególnił w niej potencjalne źródła przewagi danej firmy nad innymi uczestnikami rynku, które sprowadzają się do wartości, jaką firma jest w stanie dostarczyć swoim klientom. 

Gdzie szukać takich wartości? W zależności od rodzaju przedsiębiorstwa mogą to być np. właściwości produktów jak choćby jakość, łatwość użytkowania – wszystko to, za co klient jest skłonny dopłacić. Inną wartością może być np. niższa cena produktów lub usług. Zatem do analizy przedsiębiorstwa i poszukiwania wartości dla klienta, Porter stworzył narzędzie, które w prosty sposób pozwala na wyodrębnienie tych działań i procesów zachodzących w firmie, które powiązane ze sobą pozwalają tę wartość stworzyć. 

Dodatkowo przeskanowanie przedsiębiorstwa pod kątem jego unique selling points pozwala zorientować się, które procesy, aktywności czy działania należy poprawić, by być jeszcze bardziej konkurencyjnym na rynku.

Łańcuch wartości Portera – kluczowe elementy i zastosowanie 

1. Analiza łańcucha wartości pozwala zidentyfikować, które działania przynoszą największą wartość i które mogą być poprawione. Firma może zredukować niepotrzebne wydatki i zoptymalizować procesy, co wpływa na poprawę rentowności

2. Umożliwia optymalizację procesów, co prowadzi do obniżenia kosztów i zwiększenia wydajności.

3. Dzięki zrozumieniu, jak różne elementy łańcucha wpływają na wartość oferty, firma może lepiej konkurować na rynku, oferując unikalne korzyści dla klientów.

4. Analizując łańcuch wartości, przedsiębiorstwo jest w stanie zidentyfikować obszary, w których można lub należy wprowadzić innowacje, co może prowadzić do opracowania i wdrożenia nowych produktów lub usług.

5. Poprawiając poszczególne elementy łańcucha, firma może lepiej spełniać oczekiwania klientów, co wpływa na ich lojalność i długotrwałe relacje oraz na wskaźnik poleceń. Umożliwia zrozumienie, co klienci naprawdę cenią w ofercie, co pozwala lepiej dostosować produkty i usługi do ich potrzeb.

6. Zrozumienie łańcucha wartości pozwala na lepsze zarządzanie ryzykiem, identyfikując potencjalne problemy w poszczególnych etapach, firma może szybko i z łatwością je wyeliminować.

7. Ułatwia współpracę między różnymi działami firmy, ponieważ każda część łańcucha wartości musi działać w zgodzie, aby osiągnąć wspólny cel.

8. Zrozumienie wartości oferowanej przez poszczególne etapy łańcucha pozwala na lepsze pozycjonowanie produktów na rynku, co wiąże się z budowaniem lepszej strategii marketingowej.

Zatem łańcuch wartości jest kluczowym narzędziem analitycznym, które pozwala firmom na dogłębną analizę i optymalizację ich działań, co prowadzi do wzrostu konkurencyjności i efektywności oraz lepszego dostosowania się do potrzeb rynku, wspiera strategiczne myślenie w firmie, pomagając jej w osiąganiu lepszych wyników i zaspokajaniu potrzeb klientów. A te zmieniają się wraz z rozwojem rynku i aktualizacją wymogów prawnych, środowiskowych a czasem światopoglądowych czy kulturowych.

Łańcuch wartości ESG – znaczenie dla zrównoważonego rozwoju 

Dlatego w obecnych czasach warto uwzględnić działania ESG (Environmental, Social, Governance) jako integralną część łańcucha wartości w firmie. Integracja kryteriów ESG w łańcuch wartości przedsiębiorstwa może przynieść liczne korzyści i pozytywnie wpłynąć na rozwój firmy. 

Przykłady wdrożenia łańcucha wartości w przedsiębiorstwach

W jaki sposób dobrze zaplanowana strategia ESG może stać się częścią łańcucha wartości w firmie? Jest na to kilka sposobów, które obejmują różne obszary działalności przedsiębiorstwa.:

Zrównoważone zakupy i selekcja dostawców

Wybierając swoich dostawców, firmy mogą preferować tych, którzy przestrzegają zasad zrównoważonego rozwoju i etyki pracy. Może to poprawić reputację marki i zminimalizować ryzyko związane z łamaniem praw człowieka czy fair trade.

Produkcja i operacje

Tu warto postawić na efektywność energetyczną. Wdrażanie rozwiązań zmniejszających zużycie lub wręcz odzyskiwanie energii oraz wody w procesach produkcyjnych może prowadzić do oszczędności i mniejszego wpływu na środowisko.

Dbałość o odpady i recykling. Minimalizacja odpadów i wdrażanie procesów recyklingowych mogą nie tylko poprawić efektywność, ale także wzmocnić wizerunek firmy jako odpowiedzialnej ekologicznie.

Marketing i sprzedaż

Obecnie bardzo istotna jest edukacja klientów i sposób w jaki mówimy o produktach czy usługach firmy. Komunikacja wartości związanych z ESG, takich jak zrównoważony rozwój czy etyczne źródła, może przyciągnąć świadomych konsumentów, dla których te wartości są tak samo ważne i wartościowe.

Inwestycje w innowacyjne produkty. Tworzenie produktów, które są bardziej przyjazne dla środowiska lub mają pozytywny wpływ społeczny, może otworzyć nowe rynki i przyciągnąć nowych, świadomych klientów.

Relacje z pracownikami

Wdrażanie zasad ESG może wspierać tworzenie zrównoważonej i etycznej kultury organizacyjnej, co przyciąga nowych utalentowanych pracowników i zwiększa zaangażowanie pozostałych w tworzenie wartości dla klienta.

Inwestowanie w szkolenia dotyczące zrównoważonego rozwoju może zwiększyć świadomość pracowników i ich umiejętności w tym zakresie.

Zarządzanie ryzykiem

Regularne ocenianie ryzyk związanych z ESG może pomóc w identyfikacji potencjalnych zagrożeń, które mogą wpływać na działalność firmy.

Współpraca i partnerstwa

Współpraca np. z wybranymi organizacjami NGO, instytucjami badawczymi czy innymi firmami w obszarze ESG może przynieść dodatkowe korzyści i innowacje, które staną się wartością dla firmy.

Raportowanie i przejrzystość

Regularne raportowanie postępów w zakresie ESG zwiększa przejrzystość i może budować zaufanie wśród interesariuszy.

Integracja ESG w łańcuch wartości nie tylko wspiera zrównoważony rozwój, ale także może przyczynić się do zwiększenia konkurencyjności i długoterminowego sukcesu firmy na rynku.